کتاب هایی که گاه به گاه برای استفاده یا ارجاع به بخش خاصی از اطلاعات، نوشته می شوند کتب مرجع نام دارند. به طور کلی، اگر محتوای کتاب ها به گونه ای تدوین شوند که به سؤالات مراجعه کنندگان به آسانی و با سرعت پاسخ دهند، این کتب می توانند به عنوان کتب مرجع مورد استفاده قرار گیرند. و خدماتی که با مصاحبه مرجع کتابدار متخصص و کاربر آغاز شده و به برطرف کردن نیازهای اطلاعاتی کاربران می انجامد نیز خدمات مرجع نامیده می شوند. از خصوصيات بارزکتب مرجع می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- منابع مرجع هرگز به قصد آن نگارش نشده اند که از اول تا آخر آنها خوانده شوند، مانند واژه نامه ها، دائره المعارف ها و...
- این منابع معمولا به امانت داده نمی شوند و فقط در سالن کتابخانه قابل استفاده می باشند.
- عمدتا جهت دستیابی سریع به اطلاعات خویش، دارای نظم خاص و سیستماتیک می باشند.
منابع مرجع در تالار پژوهش کتابخانه حضرت شاهچراغ (ع) نگهداری شده و دارای نشانه خاص( حرف "م" در ابتدای شماره بازیابی) مرجع هستند.
- شرایط استفاده از بخش مرجع
علاوه بر تمامی اعضای کتابخانه که دارای کارت عضویت هستند، سایر مراجعه کنندگان نیز با دریافت کارت میهمان مجاز به استفاده از این بخش می باشند.
کتب مرجع، صرفاً در بخش مرجع قابل استفاده (مطالعه و يادداشت برداري) می باشند.
امكان جستجوی کتب مرجع از طریق نرمافزار کتابخانه فراهم است.
کاربران موظفند در ابتدای ورود به بخش کارت عضویت خود را به کتابدار نشان دهند و در صورت نیاز به مطالعه منابع در تالار مطالعه کارت خود را به کتابدار تحویل و پس از استفاده از منابع اطلاعاتی بخش مرجع، آنها را به کتابدار تالار پژوهش تحويل داده و كارت شناسايي خود را تحويل بگيريد.
از کتابهای مرجع تا 10 صفحه امکان تهیه کپی وجود دارد.
- شرایط استفاده از منابع مرجع دیجیتال کتابخانه
منابع مرجع نیز مانند کتب چاپی از طریق کتابخانه دیجیتالی آستان مقدس احمدی و محمدی (ع) قابل جستجو و دانلود هستند این بخش به صورت میز مرجع دیجیتالی ارائه میشود که در ادامه مراحل اجرای آن شرح داده میشود:
برای این منظور باید از طریق گفتگوی اینترنتی، فرمهای وبی و پست الکترونیکی امکان برقراری ارتباط بین کاربران و کتابداران به صورت آنلاین فراهم شود. در ادامه در رابطه با این موارد به تفکیک توضیحاتی ارائه
میگردد:
استفاده از پست الکترونیک و فرمهای وبی نمونههایی از مدل ارتباطي مرجع غیر همزمان هستند. نحوه استفاده از این مدل به شرح زیر است:
كاربر سوالات خود را از طريق يك فرم از قبل طراحي شده از طريق پست الكترونيكي به كتابخانه يا مراكز اطلاع رساني مورد نظر ارسال مي دارد.
بعد از دريافت سوال توسط كتابخانه، پاسخ نيز با همين شيوه به آدرس الكترونيكي كاربر ارسال
ميشود.
اما برقراری ارتباط از طریق گفتگوی اینترنتی نمونهای از مدل ارتباطي مرجع همزمان است در این مدل:
به صورت ارتباط همزمان و متن مبنا عمل مي كند.
كاربر و متخصص اطلاعاتي بطور همزمان و به صورت تعاملي درباره موضوع بحث مي كنند.
جواب نيز ممكن است به صورت همزمان داده شود يا به فرصت ديگري موكول شود .
يكي از شكلهاي ارائه خدمات مرجع ديجيتال به صورت همزمان از طریق گفتگوی اینترنتی، استفاده از مرجع ویدئویی است که در این روش در اين شيوه كاربر و متخصص اطلاع رساني بطور همزمان و بر مبناي عناصر ديداري – شنيداري با هم در ارتباطند. در اين مدل خدمات از طريق وب كم و ابزارهاي كنفرانس ويدئويي ارائه ميگردد و مزیت آن این است که متخصصان اطلاع رساني و كاربر در شرايط تقريبا شبيه محيط فيزيكي حالات و حركات يكديگر راميبينند و امكان مصاحبه مرجع نيز به طور همزمان وجود دارد.