امروز پنجشنبه، هشتم دی ۱۴۰۱، جلسه بیست و چهارم از سلسله مباحث با موضوع "ولایت فقیه" با تدریس حجت الاسلام والمسلمین دکتر ابراهیم کلانتری، تولیت حرم مطهر حضرت احمدبن موسی الکاظم شاهچراغ علیه السلام، در سالن شهید آیت الله دستغیب برگزار شد.   

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل آستان مقدس، تولیت حرم مطهر در ابتدای این جلسه ضمن گرامی داشت ۹ دی، روز بصیرت و میثاق امّت با ولایت، اظهار کرد: بعد از انتخابات ۲۲ خرداد ۸۸، فتنه عظیمی در کشور بوجود آمد که تا چندین ماه ادامه پیدا کرد و نهایتا با بصیرت ملّت و حماسه حضور میلیونی مردم در اقصی نقاط کشور، در حماسه یوم الله ۹ دی با پیروزی ملت و نظام اسلامی، خاتمه یافت. همانطور که پیشتر و در همین جلسات گفته شد، یک مدل مردمی حکومت می تواند همین باشد که در جمهوری اسلامی مشاهده می کنیم؛ حضور میلیونی مردمی با این شکوه و همبستگی در دفاع از حکومت، از دستاوردهای بزرگ انقلاب اسلامی است که نشانه بارزی بر یک نظام مردم سالار به معنای واقعی کلمه است. این حاکمیت مردم در نظام اسلامی، از جنس انتخابات کلیشه ای در دنیای غرب نیست که مبتنی بر احزاب، کارتل ها و گروه های سیاسی خاص می باشد. حضور توأم با بصیرت مردم در به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی و صیانت از آن، از سال های ۵۵ و ۵۶ آغاز شد و بحمدالله تاکنون استمرار داشته است.

تولیت حرم مطهر، در ادامه، ضمن بیان خلاصه ای از جلسه گذشته، به بررسی و پاسخ به شبهه ای پیرامون ولایت فقیه و استبداد دینی، پرداخت و گفت: محصول نظریه ولایت فقیه این است که در زمان غیبت امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) فقیه واجد شرایط از ناحیه خداوند به ولایت مطلقه منصوب گردیده و با همین مشروعیت الهی به اعمال حاکمیت می پردازد. عده ای این پرسش را مطرح می کنند که آیا برخورداری از مشروعیت الهی از یکسو و مطلقه بودن ولایت از سوی دیگر، فقیه را به سمت استبداد و دیکتاتوری سوق نمی دهد؟ این بحث را در ابتدای انقلاب و زمان تدوین قانون اسلامی، گروه هایی همچون سازمان منافقین، جبهه ملی، نهضت آزادی و احزاب چپ مثل حزب توده مطرح کردند و حضرت امام(رحمت الله علیه) در همان موقع به این شبهه پاسخ دادند. شبهه ای که در حال حاضر نیز معاندین و همچنین افراد بی بصیرت و ناآگاه، هنوز آن را مطرح می کنند.

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی، در پاسخ به این شبهه اظهار کرد: به این پرسش به دو صورت می توان پاسخ داد؛ پاسخ نخست این است که استبداد و دیکتاتوری در ادبیات سیاسی رایج، به نظام های حاکمیتی اطلاق می گردد که تعدادی از ویژگی های هفت گانه ای که در ادامه می آید به روشنی در آن ها دیده می شود.

وی نخستین ویژگی حکومت های دیکتاتور را "مبتنی نبودن حاکمیت بر هیچ قانونی"، دانست و گفت: این خصوصیت به این معنا هست که یک نفر، خودش برنامه ریزی می کند، تصمیم می گیرد و به سمت جلو می رود و هیچ قانونی پیشینی وجود ندارد که بگوییم بر اساس یک قانون مشخص به جلو می رود.

این استاد حوزه و دانشگاه، در توضیح دومین ویژگی حکومت های استبدادی گفت: در حکومت های دیکتاتوری، قدرت با شکستن قانون های پیشین، از طریق زور و به تعبیری با کودتا به دست گرفته می شود.  در تاریخ سیاسی معاصر ایران تا پیروزی انقلاب اسلامی هر چه حکومت بوده است با کودتا بوده است. مثلاً صفویه با جنگ حاکم شدند بعد از صفویه که افغان ها آمدند و اصفهان را گرفتند و حاکم شدند، به نادر شاه می رسیم، که سپاهی فراهم کرد و شاه ایران شد و بعد زندیه، آن ها هم به همین صورت و همینطور سلسله قاجار و در ادامه سلسله پهلوی که رضاخان که با کودتای سوم اسفند سال ۱۲۹۹ حکومت را در دست گرفت. پس از اشغال ایران توسط متفقین، در ۲۰ شهریور سال ۱۳۲۰ رضاخان از قدرت کنار گذاشته شد و ۵ روز بعد، با توافق انگلیس و آمریکا، محمدرضا به جای او به سلطنت رسید. ۲۵ مرداد سال ۱۳۳۲ محمدرضا شاه با پشتیبانی سازمان اطلاعات و امنیت خارجی بریتانیا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، کودتایی برای برکناری دولت ملی مصدّق به راه انداخت اما با شکست خوردن کودتای ۲۵ مرداد، محمدرضاشاه ایران را ترک کرد ولی با موفقیتِ کودتای ۲۸ مرداد، مصدّق برکنار شد و شاه به ایران بازگشت و تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۵۷، به عنوان بزرگترین انقلاب مردمی جهان، به حکومت دست نشانده و استبدادی خود ادامه داد.

وی ادامه داد: کتاب ظهور و سقوط سلطنت پهلوی از ارتشبد فَردوست، اتفاقات و نحوه به قدرت رسیدن محمدرضا شاه را به خوبی توضیح داده و دقیق است چراکه خود فَردوست هم در آن زمان به سفارت انگلستان رفت و آمد می کرده و دقیق می گوید چه ساعتی باید در شب به سفارت انگلیس می رفتم و آنجا یک آقایی بود با اسم مستعار که با هم مذاکره می کردیم که آیا محمدرضا به جای رضاخان مناسب قدرت است یا خیر و بعد بر می گشتم به محمدرضا گزارش می دادم که امشب این بحث مطرح شده است و محمدرضا اصرار می کرد که فردا جدی تر مذاکره کن که قضیه حل شود. و دوباره فردا شب برای مذاکره می رفتیم.

وی گفت: انگلیسی ها، آمریکایی ها را قانع کردند که محمدرضا برای سلطنت خوب است. و ایشان به ظاهر کار را به عهده گرفت و بعد ها که کار از دستش خارج شد و کابینه مردمی دولت مصدق شکل گرفت، شاه در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به کودتا دست زد. آن هم نوع بی سابقه و عجیبی از کودتا که شاهِ یک کشور، بر علیه نخست وزیر خودش کودتا کند. هر چه نگاه می کنیم تا پیروزی انقلاب اسلامی به دست گرفتن قدرت همیشه با زور بوده است و به دست گرفتن قدرت سیاسی، همواره با شکستن قانون پیش می آمد.

تولیت حرم مطهر، "نبودن قانون و قاعده ای برای جانشینی" را ویژگی سوم حکومت های استبدادی عنوان کرد و گفت: یکی از ویژگی های نظام های دیکتاتوری این است که هیچ قانونی برای جانشینی وجود ندارد و انتقال قدرت، به صورت موروثی است و البته در مورد همین هم مناقشات بسیار وجود دارد. موارد متعددی بوده است که وقتی یکی از پادشاهان فوت می کرد، ده ها نفر ادعای پادشاهی می کردند. حتی در خود کشور ما هیچ قاعده و قانونی نبود که آیا پادشاه بعدی سواد دارد یا ندارد؟ آیا سیاست دارد یا ندارد؟

وی " به کار گرفتن قدرت در جهت تأمین منافع گروه اندک"، را چهارمین ویژگی نظام های دیکتاتوری دانست و گفت: در تاریخ سیاسی کشور خودمان هم، مصادیق سوء استفاده از قدرت در جهت تامین منافع پادشاه و اطرافیان وی، بسیار است. همین رضاخان در سال ۱۳۰۴ که تاجگذاری کرد و با آن فلاکت اقتصادی که در ابتدا داشت، بعد از ۱۶ سال بزرگترین سرمایه دار دنیا شد. این را حتی خیلی از غربی ها گفته اند. کتاب "مقاومت شکننده" اثر جان فوران که کتاب باارزشی است و تاریخ تحولات اجتماعی ایران را از صفویه تا انقلاب اسلامی بررسی می کند، با صراحت می گوید رضاخان در این ۱۶ سال  نه تنها بزرگترین ملّاک ایران، بلکه بزرگترین ملّاک جهان شده بود. و کارش به جایی رسیده بود که سند اُستان را به نام خودش می زد. برای بقیه شاهان نیز وضع به همین صورت است، این ها تمام قدرت را می گرفتند که همه چیز را به مالکیت خودشان دربیاورند.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر کلانتری در توضیح ویژگی پنجم حکومت های استبدادی گفت: در نظام های دیکتاتوری "فرمان بری مردم از حاکمیت تنها به سبب ترسِ از آن" است و در این نظام ها، دیکتاتوری ترس و وحشت حکومت می کند.

وی ششمین ویژگی نظام های دیکتاتوری را "انحصار قدرت در دست یک نفر"، عنوان کرد و گفت: دقیقاً جریان سلسله های پادشاهی قبل از انقلاب اسلامی، اینگونه بوده است. رضا خان، نادرشاه، شاه عباس کبیر و شاه عباس دوم؛ در این نظام ها، انحصار قدرت در دست یک نفر می باشد و در مقابل آن یک نفر، هیچ کس، هیچ اختیاری ندارد.

تولیت حرم مطهر،  "به کار بردن ترور به عنوان وسیله اصلی کاربست قدرت" را خصوصیت هفتم نظام های دیکتاتوری عنوان کرد و گفت: در نظام های استبدادی، برای استمرار قدرت، از ترور برای حذف مخالفین استفاده می شود.

وی خاطرنشان کرد: برخی از این ویژگی های هفت گانه، مانند مبتنی نبودن قدرت بر هیچ قانونی، به دست آوردن قدرت از طریق زور که در عربی به آن غلبه می گویند، و نبودن قانون مشخصی برای جانشینی، در نظام های دیکتاتوری عمومیت دارند.

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی، تاکید کرد: بسیار روشن است که در نظام سیاسی مبتنی بر نظریه ولایت مطلقه فقیه، هیچ یک از ویژگی های حکومت های استبدادی دیده نمی شود، هفت دلیل را می توان برای اثبات این موضوع، عنوان کرد: نخست به این دلیل که نظام سیاسی مبتنی بر نظریه ولایت مطلقه فقیه، مبتنی بر حاکمیت قانون الهی یعنی دین خدا است که همه شهروندان جامعه اسلامی، اعم از حاکم و مردم را به صورت یکسان شامل می شود.

وی ادامه داد: در دین خدا همه شهروندان جامعه اسلامی اعم از حاکم و مردم، به صورت یکسان دیده می شوند و همه در مقابل قانون یکسان هستند. امیر المومنین حضرت علی علیه السلام می فرمایند: ای مردم، من اگر شما را به انجام کاری دعوت می کنم، قبل از شما خودم به آن عمل می کنم. اگر شما را از چیزی نهی می کنم قبل از شما خودم ترک می کنم. این تفاوت اصلی حاکمیت سیاسی اسلام با حاکمیت دیکتاتوری است.

در حاکمیت سیاسی اسلام، هر چه هست برای همه است و همه یکسان هستند. در حالی که در نظام های دیکتاتوری، شخص شاه و خانواده و اطرافیانش، همیشه مستثنا هستند و قانون و دستورالعمل برای مردم است.

وی در توضیح دومین دلیل گفت: در برپایی چنین نظامی، تنها اراده مردم براساس جهان بینی الهی نقش اساسی دارد، نه زور وکودتا.  اول اعتقادات شکل می گیرد و بعد بر اساس آن باورها، نظام شکل می گیرد. در سال ۱۳۴۱ در نشستی که مراجع در شهر قم داشتند حضرت امام خمینی(ره) فرمودند: باید مردم را نسبت به اندیشه های اسلام آگاه کنید و اگر مردم آگاه شدند، توپ، تانک و مسلسل نمی تواند مردم را از پا در بیاورد و حقیقتاً همه اندیشمندان علوم سیاسی کشور متفق القول هستند که حضرت امام (قدس سره)، هیچ وقت اجازه نمی دادند کسی با اسلحه در خیابان بیاید و انقلاب را پیش ببرد و هر کاری کردند که ایشان را راضی کنند، امام(ره) اجازه ندادند. فقط مجاهدین خلق و چریک هایی فدایی اسلام مسلح نبودند، بلکه حزب موتلفه اسلامی هم مسلح بودند ولی امام خمینی(ره) اجازه حمله های مسلحانه نمی دادند.

وی اضافه کرد: در اینجا سوالی که ممکن است پیش بیاید این است که اگر فرض کنیم در یک حکومت طاغوتی به سر می بریم و یک جریان کاملاً مکتبی به فرض در ارتش بخواهد کودتا کند تا نظام اسلامی شکل بگیرد؛ آیا این درست است؟ در پاسخ باید گفت که خیر، این منطق اسلام نیست. منطق اسلام این است که باید خود مردم آگاه باشند و اراده کنند و این راه درست برای شکل گیری نظام اسلامی است. در مدینه مردم خدمت امام علی علیه السلام آمدند و با ایشان بیعت کردند و حضرت را برای اعمال قدرت سیاسی بسط ید دادند. در خطبه سوم نهج البلاغه، امام در این مورد مفصل بحث می کند. اما وقتی حاکمیت شکل گرفت دیگر اینطور نیست که هر روز با مردم بیعت کنند و حتی اگر برخی از اصحاب برجسته پیامبر صلوات الله علیه به همراه ام المومنین عایشه برضد حضرت علی علیه السلام؛ تجمع کنند، امام کوتاه نمی آید. استقرار حاکمیت ولایت فقیه بر همین اساس است. اما هر حاکمیتی وقتی شکل گرفت، برای حفظ خودش باید تلاش کند و این واجب الهی است. و این واجب الهی وقتی مستقر شد دیگر امکان به حراج گذاشتنش نیست تا متزلزلش کنند و این خلاف فلسفه وجودی حکومت اسلامی است.

وی در توضیح سومین دلیل برای اثبات این موضوع که در نظام سیاسی مبتنی بر نظریه ولایت مطلقه فقیه، هیچ یک از ویژگی های حکومت های استبدادی دیده نمی شود، گفت: قانون جانشینی در چنین نظامی برای همه اعصار تا خاتمه یافتن دوره غیبت کبرا به روشنی مشخص شده است.  حاکمیت فقیه خودش یک قانون است و این طور نیست که بعد از رحلت بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی، مشخص نباشد چه اتفاقی می افتد. همان قانونی که به موجب آن امام خمینی(رحمت الله علیه) در راس حاکمیت سیاسی قرار گرفت؛ برای بعد از ایشان هم، همان قانون، برقرار است و برای بعد از مقام معظم رهبری(مدظله العالی) هم، همان قانون برقرار است و این یک قانون کلی است که از قبل بوده و در کتب فقهی و اندیشه فقهای ما، از زمان شیخ مفید وجود داشته است. یعنی نیابت عام از حضرت امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف). این در بیانات و مکتوبات همه فقهای شیعه است. تفاوت اساسی تفکر شیعه با اهل سنت این است که طبق تفکر شیعه، بعد از رحلت پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) و در غیاب این اعاظم، فقهای جامع شرایط نیابت عام از حضرت امام عصر(عج) دارند. این یک قاعده است که در هر عصر با مکانیزم های زمان خودش عملیاتی می شود.

این استاد حوزه و دانشگاه، در توضیح، چهارمین دلیل گفت: قدرت در چنین نظامی، فقط در خدمت بر پایی دین خدا و سعادت حقیقی مردم است.  و همگان حتی غیر مسلمانان نیز در آن از حقوق اساسی خود برخوردار می باشند. غربی ها علی رغم همه ی خباثت ها، جنگ، ترور و تحریم هایی که علیه نظام و ملت ما در طول این ۴۴ سال تحمیل کرده اند، همگی به پیشرفت های ایران در زمینه های مختلف اذعان دارند و از این همه دستاورد در حوزه های مختلف، متعجب هستند. همچنین همه اقلیت های دینی معترف هستند زندگی تحت نظام جمهوری اسلامی، بسیار بهتر از زندگی در کشورهای غربی است.

وی ضمن معرفی کتاب «مسیح در شب قدر» گفت: «مسیح در شب قدر» عنوان دومین کتاب از مجموعه «خورشید در مهبط ملائکـة الله» و روایتی از حضور مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در منازل شهدای اقلیت های ارمنی و آشوری از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۸۹ است. بسیار جالب است وقتی می بینیم رهبر جمهوری اسلامی ایران درِ خانه ای را برای تبریک عید کریسمس می زنند. نه فقط مسلمین، بلکه غیر مسلمان ها هم به زندگی در جمهوری اسلامی افتخار می کنند.

وی پنجمین دلیل را اینگونه توضیح داد: مردم در نظام مبتنی بر ولایت فقیه فقط از سر اعتقاد و عشق، به تمکین از حاکمیت می پردازند و بر همین اساس از مال و جان خود نیز دریغ نمی ورزند. بیشترین تعداد شهدای ما در دفاع مقدس، ترورها و در دفاع از حریم های حرم های اهل بیت علیهم السلام از توده مردم هستند. در مسجد دانشگاه تهران بعد از اقامه نماز، دانشجویی آمد و گفت مطلب خاصی دارم و می خواهم به شما بگویم و اینجا نمی شود و باید در دفتر به شما بگویم. احتمال دادم شاید مشکلی دارد یا نمره کم آورده است، اما بعد متوجه شدم دانشجوی نخبه دانشکده است. در دفتر شروع کرد به صحبت که در رشته شیمی و مقطع ارشد تحصیل می کند و متاهل و دارای یک فرزند است. گفت خواهشی از شما دارم و همین یک کار من را درست کنید، می خواهم به سوریه بروم اما هر کاری می کنم، نمی شود، شما واسطه گری کنید تا من هم برای دفاع از حرم بروم.  این نظامِ مبتنی بر ولایت فقیه می شود. وقتی برای ابلاغ سلام مقام معظم رهبری(مدظله العالی) نزد مجروحین و خانواده های شهدای حرم مطهر حضرت احمدبن موسی علیهماالسلام رفتیم، همه بالاجماع و بدون استثنا وقتی می گفتیم حضرت آقا سلام رساندند، گریه بسیار می کردند و می گفتند همه ی جان و هستی ما و خانه و خانواده ی ما فدای رهبری. چنین چیزهایی در دنیا نظیر ندارد. اگر می بینید که دشمنان اینگونه سبوعانه به جنگ نظام آمده اند، بخشی از آن برای این است که متوجه شده اند مردم به این حاکمیت و ولایت و به این که این راه، راه درستی است؛ عشق و اعتقاد و ایمان دارند.

تولیت حرم مطهر در توضیح ششمین دلیل گفت: در چنین نظامی قدرت از آن خدا و مؤمنان به دین خدا می باشد و هیچ شخص و گروهی حتی حاکم و حاکمان از امتیاز ویژه ای برخوردار نمی باشند. در حاکمیت ولایت فقیه کسی بر دیگری، هیچ امتیازی ندارد. بر خلاف نظام های دیکتاتوری که حاکم، اصل و بقیه فرع می شوند، در اینجا همه در یک سطح هستند.

وی در توضیح دلیل هفتم برای تبیین این موضوع که در نظام سیاسی مبتنی بر نظریه ولایت مطلقه فقیه، هیچ یک از ویژگی های حکومت های استبدادی دیده نمی شود، گفت: ترور، ایجاد وحشت و هرج و مرج در نظام مبتنی بر ولایت فقیه خلاف قوانین و احکام صریح اسلام شمرده شده و با متخلّف بر اساس حق و عدالت و قانون برخورد می شود و هر جا اگر خودسری اتفاق افتاده باشد اولین کسی که برای برخورد مدعی شده است خود ولی فقیه بوده است. آن کسی که برای قتل های زنجیره ای کوتاه نیامد، رهبر معظم انقلاب بود و گفت باید این ها محاکمه شوند و برخورد لازم انجام شود این یک اصل در نظام اسلامی و جمهوری اسلامی است.

در قضیه حضرت مسلم با عبیدالله بن زیاد، با یک ضربه می شد عبیدالله بن زیاد را از پا در آورد و یک ترور اتفاق می افتاد و تاریخ هم عوض می شد. اما مسلم گفت این خلاف خط مشی اسلام است و ایشان در خانه میهمان است و اینجا باید میزبانی را به درستی انجام داد و میدان جنگ جایش جدا است. این یک اصل در نظام های اسلامی، از جمله، نظام جمهوری اسلامی است.

وی خاطرنشان کرد: هفت ویژگی در نظام های دیکتاتوری و هفت ویژگی در نظام های مبتنی بر ولایت فقیه با هم این دو را با هم مقایسه کنید. جریاناتی که قصد دارند اینگونه القا کنند که نظام جمهوری اسلامی، دیکتاتوری است، اگر با دقت بررسی کنید، متوجه می شوید، خودشان، ماهیتشان و رفتارشان عین دیکتاتوری است. جریانات برانداز مثل منافقین همه ی ویژگی های دیکتاتوری را دارند. فرهنگی سیاسی دنیا را نمی شود عوض کرد. در فرهنگی سیاسی دنیا، معنای دیکتاتوری همین است و همه مختصات در آن وجود دارد. در آمریکا دو حزب جمهوری خواه و دموکرات حاکم است و به معنای واقعی کلمه دیکتاتوری در این دو حزب نهادینه شده است و در انتخاب ها، توپ را به هم پاس می دهند و گاهی هم تبانی می کنند. همینطور هم در بسیاری دیگر از کشورهای مدعی حقوق بشر، آزادی و مردم سالاری، که در واقع، ویژگی های حکومت های استبدادی را دارند.

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی در پایان تصریح کرد: دقت در منابع اصیل اسلامی این حقیقت را در اختیار می گذارد که آموزه های اسلام در حوزه سیاست به صورت صریح در جهت نفی و ریشه کن کردن استبداد، دیکتاتوری و حاکمیت جور قرار دارد و یکی از فلسفه های اصلی تشکیل حکومت در اسلام، مبارزه با استبداد و حاکمان جور و بسط قسط و عدالت است.

لازم به ذکر است در پایان نشست امروز، تعدادی از شرکت کنندگان، سوالات خود را، مطرح کردند، سوالات و پاسخ های تولیت حرم مطهر در فایل صوتی این جلسه، در سایت حرم مطهر قابل استماع است.

سلسله مباحث با موضوع "ولایت فقیه"، پنجشنبه‌ها از ساعت ۸ صبح در سالن شهید آیت الله دستغیب برگزار و به صورت زنده از کانال آپارات به نشانی aparat.com/shahecheragh/live پخش می گردد. همچنین متن بیانات تولیت حرم مطهر و  فایل های صوتی و تصویری کامل جلسات به همراه پرسش و پاسخ ها در بخش ویژه سلسله مباحث ولایت فقیه در پایگاه اطلاع رسانی آستان مقدس حضرت شاهچراغ علیه السلام، به نشانی shahecheragh.ir/velayat قابل دریافت است.

از عموم علاقه‌مندان، به‌ویژه دانشجویان دانشگاه ها و طلاب حوزه های علمیه برای شرکت در این جلسات، دعوت به عمل می آید.