دکتر ذوعلم رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی: رهبر معظم انقلاب(دام ظله) صرف نظر از بُعد مرجعیت، فرماندهی کل قوا و رهبری سیاسی، یک متفکر اصیل انقلاب اسلامی هستند.
دکتر کلانتری: معارف انقلاب اسلامی، چرایی و چگونگی به بار نشستن انقلاب، اصول زیرساختی انقلاب، دستاوردهای کلان و خُرد انقلاب، دشمنان انقلاب و چالش‌‌های پیش روی انقلاب، همگی از موضوعات بسیار مهمی هستند که باید به درستی و با روش‌‌ها و ابزارهای مناسب و به طور مستمر برای نسلهای جدید تبیین شوند.
امروز پنج‌شنبه ۲۶ مهر۱۴۰۳، جلسه هفتاد و نهم از سلسله مباحث «جهاد تبیین» با حضور حجت الاسلام والمسلمین دکتر ابراهیم کلانتری، تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی علیهماالسلام و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی ذوعلم، معاون موسسه پژوهشی حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری(مدظله العالی) و رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، با موضوع «چگونگی تحقق بیانیه گام دوم انقلاب، در قالب حرکت مردمی»، در سالن شهید آیت الله دستغیب حرم مطهر برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل آستان مقدس احمدی و محمدی علیهماالسلام، تولیت حرم مطهر در ابتدای این جلسه، ضمن خیرمقدم به حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر ذوعلم، گفت: «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» یک موضوع بسیار مهم است و باید همه دلسوزان انقلاب، پیروان ولایت و علاقه‌مندان به میهن اسلامی با همه وجود، ضمن بیان و انتقال آن به همگان، آن را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار دهند. چند نکته کلیدی در مورد این بیانیه، حائز اهمیت است.
وی ادامه داد: نکته نخست اینکه، بیانیه‌‌ی گام دوم انقلاب، بیانیه‌‌ای مکتوب و نسبتاً تفصیلی است که در تاریخ ۲۲ بهمن ماه ۱۳۹۷ به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی از سوی رهبر فرزانه‌‌ی انقلاب اسلامی، آیت الله العظمی امام خامنهای(دام ظله) خطاب به ملت ایران صادر شده است. در یک نگاه کلان و به لحاظ محتوا می‌‌توان این بیانیه را حاوی سه بخش و در پاسخ به سه پرسش کلیدی دانست؛ ۱ـ انقلاب را چرا، چگونه و از کجا آغاز کردیم؟، ۲ـ راه طی شده کدام است و اکنون به کجا رسیده‌‌ایم؟، و۳ـ نقشه راه آینده چیست و به کجا باید برسیم؟.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، با بیان اینکه «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی»، یک بیانیه راهبردی و یک نقشه راه است، گفت: این بیانیه به لحاظ مدیریتی، یک بیانیه‌‌ی راهبردی است که اجزاء مختلف دخیل در انقلاب، یعنی آحاد مردم، بخصوص نسل جوان، مسئولان و مجموعه‌‌ی مدیریت‌‌های خُرد و کلان کشور را در برهه‌‌ی جدیدی از حیات سیاسی ایران اسلامی به پویشی فراگیر، جوششی امیدوار، عزمی راسخ و حرکتی جهادی و مبتنی بر تجربه‌‌ای گرانسنگ از اتکاء بر ظرفیت‌‌ها وتوانایی‌‌های داخلی و مستظهَر به لطف و عنایت و توفیق خدادادی، برای آغاز «بخش دیگری از جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ»، فرا خوانده است.
وی خاطرنشان کرد: زمانی که چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی گذشته است و این بیانیه صادر میشود، عملاً مخاطب آن نسلهای جدیدی هستند که در انقلاب روییده‌اند؛ لذا به «بیانیه گام دوم خطاب به جوانان» معروف شده است. یعنی کسانی که قرار است گام دوم انقلاب را بردارند و چهلهی دوم انقلاب را رقم بزنند.
تولیت حرم مطهر، در توضیح نکته حائز اهمیت دیگر پیرامون بیانیه‌‌ی گام دوم گفت: این بیانیه، افزون بر پیام‌‌های محوریِ صریح و آشکار، حامل پیام‌‌های اصلیِ نهفته‌‌ای نیز میباشد که در آنها، به صورت توأمان از یکسو به مؤلفههای اصیل و ممتاز انقلاب اسلامی توجه داده شده، و از سوی دیگر به آنچه در گام دوم باید مطمح نظر سکانداران انقلاب باشد، تأکید شده است. برپایه چنین خوانشی، پیام‌‌های اصلیِ نهفته در بیانیه‌‌ی گام دوم از این ویژگی برخوردارند که بین مؤلفههای اصیل و بنیادین انقلاب اسلامی از یکسو، و آنچه باید در گام دوم به مرحله‌‌ی اقدام درآید تا بتواند به دفع چالش‌‌های پیش روی انقلاب در این مقطع زمانی بیانجامد از سوی دیگر، نوعی ارتباط و پیوستگی ارگانیکی برقرار میکند و هویت ذاتی و گذشته‌ی افتخارآمیز انقلاب را ساری و جاری در آینده و سرمشق آیندگان قرار میدهد.
وی اظهار کرد: تقاضایم از عزیزان این است که به طور جدی و کلمه به کلمه، این بیانیه را مطالعه کنند. یکی از کارهای خوبی که بحمدالله بعد از صدور این بیانیه اتفاق افتاده، این است که بسیاری از اندیشمندان انقلاب، نویسندگان و اساتید حوزه و دانشگاه، برای تبیین بیانیه گام دوم پای کار آمدند؛ قطعاً تا امروز بیش از ۱۰۰ عنوان مقاله علمی- پژوهشی در مورد این بیانیه نوشته و منتشر شده است و ده ها همایش، نشست، گفتگو، مناظره و بحثهای مختلف راجع به بیانیه در کشور شکل گرفته است. نکته مهمی که در اینجا وجود دارد این است که مقام معظم رهبری(مدظله العالی) می‌فرمایند که برداشتن گام دوم در گرو شناخت گام اول است، این مطلب خیلی دقیقی میباشد، یعنی اگر قرار باشد گام دوم انقلاب به درستی در همان مسیر اسلام ناب با لحاظ همه مؤلفههای اصیل شش‌گانه انقلاب برداشته شود، باید گام اول را به نحو احسن شناخت. انقلاب اسلامی، ۶ مؤلفه اصیل دارد که اگر یکی از آنها کم بشود اصالت آن زیر سوال می‌رود.
رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی در توضیح مولفه های اصیل انقلاب اسلامی گفت: مؤلفه اول انقلاب این است که مبتنی بر اسلام ناب محمدی(ص) است. انقلاب، آن شاخه بزرگیست که از درخت کهن اسلام ناب سربرآورده است. انقلاب ما، انقلاب کمونیستی، کارگری یا متعلق به قشری خاص نیست، بلکه انقلابی است که ریشه اصلی آن اسلام ناب است. ویژگی دوم آن این است که این انقلاب بر اساس رهبری یک فقیه جامع شرایط به سرانجام رسیده است، که این‌ها در تاریخ بی‌نظیر میباشد. مؤلفه سوم، مردمی بودن آن است؛ هیچ انقلاب بزرگی در دنیا به گونه‌ای که انقلاب اسلامی با حضور همه اقشار مردم در صحنه به ظهور و پیروزی رسیده باشد، وجود ندارد؛ نه انقلاب فرانسه و نه انقلاب روسیه، الجزایر، کوبا و چین هیچکدام این ویژگی مردمی بودن را ندارند؛ تنها انقلابی که حضور مردم در آن بی‌همتا میباشد انقلاب جمهوری اسلامی ایران است.
وی ادامه داد: مؤلفه چهارم انقلاب اسلامی این است که آرمان‌های فطری بشر را نشانه رفته است؛ آرمان آزادی که مرز نمی شناسد، آرمان استقلال که مورد قبول همه انسان‌های روی زمین است؛ آرمان عدالت، اخلاق، معنویت و ایثار این شعار‌های اصلی انقلاب اسلامی است، زمانی که به آنها نیک می‌نگریم همان مؤلفههای اصلی است که همه مردم دنیا آنها را قبول دارند؛ حتی اگر پیرو اسلام هم نباشند به آنها علاقه‌مند هستند. به همین خاطر انقلاب از مرز‌ها عبور میکند و کشورهای اسلامی را فرا می‌گیرد و پیام اتقلاب در سراسر جهان منتشر میشود، حتی تا دیوار کاخ سفید پیش می‌رود و یک مرتبه متوجه می‌شویم که عکس مقام معظم رهبری(مدظله العالی) بر دیوار‌های کاخ سفید نصب شده است، کسی که این کار را انجام میدهد به احتمال خیلی زیاد مسلمان نیست اما زمانی که عدالت خواهی این انقلاب را مشاهده میکند و این رهبر را می‌بیند که این انقلاب را مدیریت میکند با همه وجود به صحنه می‌آید و عشق می‌ورزد. مولفه دیگر انقلاب اسلامی، وجهه فرهنگی بارز آن است؛ برخلاف بسیاری از شورش ها و انقلاب های رخ داده در جهان که ماهیت مادی و ماتریالیستی داشته اند، ماهیت انقلاب ایران، یک ماهیت فرهنگی است. آمیختن دین و دنیا و توجه همزمان به امور مادی و معنوی مردم، ششمین مولفه شاخص انقلاب اسلامی ایران است.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، در ادامه به توضیح نکته بعدی پیرامون بیانیه‌‌ی گام دوم پرداخت و گفت: یکی از پیام‌‌های اصلی بیانیه‌‌ی گام دوم که در صفحات آغازین آن نیز انعکاس صریحی یافته، اهمیت خاص «شناخت دقیق انقلاب اسلامی» با همهی مؤلفههای اصلی آن است. بدون تردید استمرار و حرکت پویای انقلاب اسلامی در چهلهی دوم آنگاه ممکن میگردد که قبل از هرچیز انقلاب اسلامی با همهی هویت و مؤلفههای منحصر به فردش و همچنین راه طی شده در چهلهی اول به درستی و دقت شناخته شود. اگر این مهم به درستی به انجام نرسد، بی گمان انقلاب اسلامی با تهدید و چالش «تحریف و قلب حقیقت» روبرو میشود که در نوع خود از بدترین آفات یک انقلاب است.
استاد شهید مرتضی مطهری در بیان این تهدید چنین میگوید: «ما تا انقلاب خودمان را دقيق نشناسيم، تا تمام ابعاد اين انقلاب را نشناسيم نمىتوانيم آن را در آينده حفظ و نگهدارى، رهبرى و هدايت كنيم. اگر نشناسيم، يك وقت مىبينيم دانسته يا ندانسته تحريفش كردهايم. مگر انقلاب صدر اسلام را بنىاميه با يك تردستى تحريف نكردند؟ يك انقلاب صد در صد اسلامى كه چيزى كه در آن وجود نداشت ريشههاى قومى و نژادى و خونى بود، يك وقت ديديم آن را به يك انقلاب قومى و نژادى و خونى تبديل كردند و گفتند اين، انقلاب عرب بود عليه غير عرب، براى سيادت عرب بر غير عرب بود؛ يعنى يك تحريف» (مطهری، مجموعه‌‌ی آثار، ج۲۴، ص۲۰۷).
تولیت حرم مطهر خاطرنشان کرد: با اینکه امروز ۱۴۰۰ سال از زمان بنىاميه گذشته است، هنوز آثار شوم همین تحریف در دنیا وجود دارد. گروه های تروریستی مانند داعش، طالبان و القاعده از دل همین تحریف ظهور پیدا کرده‌اند؛ چقدر خون‌ها که به ناحق بخاطر یک تحریف ریخته شده است. اولین حادثه غم‌باری که بخاطر همین تحریف حادث شد، مصیبت بزرگ کربلا بود. این تحریف اینقدر توانست ذهن‌ها را خراب کند که حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام را که در آن دوران هنوز اصحاب پیامبر(ص) حضور داشتند، آنگونه به شهادت برسانند و خانواده ایشان را به اسارت بردند.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران گفت: این تهدید که می‌‌توان آن را اصلی‌‌ترین تهدید و چالش پیش روی هر انقلابی و از جمله انقلاب اسلامی دانست همان واقعیتی است که رهبر فرزانه‌‌ی انقلاب در آغاز بیانیه گام دوم به صراحت از آن پرده برداشته‌‌اند: «برای برداشتن گام‌‌های استوار در آینده، باید گذشته را درست شناخت و از تجربه‌ها درس گرفت؛ اگر از این راهبرد غفلت شود، دروغ‌‌ها به جای حقیقت خواهند نشست و آینده مورد تهدیدهای ناشناخته قرار خواهد گرفت. دشمنان انقلاب با انگیزه‌ای قوی، تحریف و دروغ‌پردازی درباره‌ی گذشته و حتّی زمان حال را دنبال میکنند و از پول و همهی ابزارها برای آن بهره می‌‌گیرند. رهزنان فکر و عقیده و آگاهی بسیارند؛ حقیقت را از دشمن و پیاده‌نظامش نمی‌‌توان شنید» (امام خامنهای، بیانیه‌‌ی گام دوم، صص۱۶ و ۱۷).
وی در ادامه به تهدید «قلب حقیقت» اشاره کرد و گفت: مطالعه‌‌ی تاریخ انقلاب اسلامی، این نکته‌‌ی ظریف را در اختیار می‌‌گذارد که انقلاب اسلامی هیچگاه از تهدید «قلب حقیقت» به اَشکال مختلفش، در امان نبوده است. تلاش استکبار جهانی و عوامل داخلی آن در روی کار آوردن لیبرال‌‌های غربگرا، احزاب وگروه‌‌های سیاسی متمایل به غرب، نفوذ در ارکان مدیریتی کشور، ایجاد تشکیک در مواضع جهانی انقلاب اسلامی، برافروختن و دمیدن در آتش فتنه‌‌ها و مسایلی از این دست، همگی از این زاویه قابل مطالعه و بررسی می‌‌باشند. بی‌‌گمان این تهدید یک چالش عمده پیش روی انقلاب اسلامی در گام دوم است.
تولیت آستان مقدس، ادامه داد: از همین نکته می‌‌توان به اهمیت جهاد تبیین که به فرموده مقام معظم رهبری(دام ظله) یک واجب عینی و فوری است، واقف شد. معارف انقلاب اسلامی، چرایی و چگونگی به بار نشستن انقلاب، اصول زیرساختی انقلاب، دستاوردهای کلان و خُرد انقلاب، دشمنان انقلاب، چالش‌‌های پیش روی انقلاب، و ... ، همگی از موضوعات بسیار مهمی است که باید به درستی و با روش‌‌ها و ابزارهای مناسب و به طور مستمر برای نسلهای جدید تبیین شوند.
رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی، گفت: نکته پایانی اینکه آنچه مهم است و بر عهده تک تک ماست، این است که تلاش کنیم نسلهای پس از پیروزی انقلاب به شناختی از حقایق انقلاب برسند که به آن مؤمن بشوند و شانه زیر بار انقلاب ببرند. اینجا صرفاً جای بحثهای تئوریک نیست، بلکه افزون بر مباحث تئوریک می‌‌باید جوانانی که قرار است گام دوم را بردارند در عمل نیز درگیر مسائل انقلاب شوند و به صورت عینی خود را در متن حوادث انقلاب ببینند و صاحب تجربه‌‌ای واقعی در مسیر حرکت انقلاب اسلامی بشوند.
وی خاطرنشان کرد: ما یک کشور نود میلیونی هستیم که بخش عمده آن جوانهای بعد از انقلاب هستند. بیانیه گام دوم به ما میگوید که باید نسل جوان را به میدان انقلاب بیاوریم، ممکن است گاهی هم خطا و اشتباه پیش بیاید، اشکالی ندارد و باعث کسب تجربه میشود؛ مگر نسل انقلاب اشتباه نکرده است؟ آنها هم اشتباه داشته اند ولی یاد گرفتند، در دفاع مقدس خیلی وقت‌ها خطا رخ داده اما باعث تجربه برای فرماندهان جوان و رزمندگان شده است. این به وسط میدان انقلاب آوردن جوانان، بر خلاف کار تئوریک، سخت است و کار هرکسی نیست؛ اما با تمام سختی، باید این کار را که یک تکلیف مهم است، به نحو احسن انجام بدهیم.
در ادامه این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر ذوعلم، به ایراد سخن پرداخت.
معاون موسسه پژوهشی حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری(مدظله العالی) گفت: نکاتی را که جناب دکتر کلانتری بیان فرمودند بسیار مهم است و نیاز به تأمل، برگزاری نشست و راهکاریابی دارد به خصوص موضوع آخر که مطرح فرمودند که ما چگونه باید آن حس انقلاب، دغدغه‌مندی، حس تعهد در برابر کشور، انقلاب و جامعه را بیش از آنچه که هست و در حد گسترده‌تری در جوانان تعمیق کنیم و آن را توسعه بدهیم؛ همانطور که فرمودند تلاش‌های خیلی زیاد و مثبتی صورت پذیرفته است ولیکن کافی نمی‌باشد.
وی اضافه کرد: بخاطر اینکه بحث بنده با بحث بسیار شریف و ضروری «ولایت فقیه» که سه سال است در حرم مطهر توسط دکتر کلانتری مطرح میشود، یک پیوندی داشته باشد، صدور بیانیه گام دوم در بحث ولایت فقیه را مطرح می‌کنم که باید در کجا جانمایی شود. در بحث «ولایت فقیه»، یکی از سرفصل‌ها بحث دستاوردها، نتایج و آثار تحقق ولایت فقیه در کشور ما است. در طول این ۴۵ سال، کشور ما در ذیل نظام مبتنی بر ولایت فقیه اداره میشود و این نظریه مهجور، در متن اسلام اقامه شد و حضرت امام(رضوان الله علیه) با تکیه بر همین دیدگاه و نظریه، انقلاب را پیش بردند و موفقیت‌هایی که ما در طول این ۴۵ سال داشتیم بدون تردید یک بخش مهمی از آن و یا بلکه همه بخش‌های آن مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از همین نظام ولایی میباشد. ما مفتخریم که تنها کشور و جامعه‌ای هستیم که نظام سیاسی ما نظام ولایی است، نه نظام استبدادی، حزبی یا دموکرات غربی؛ بلکه یک نظام ولایی یا همان مردم سالار دینی است که آثار و برکات آن در جامعه مشهود میباشد که گاهی از آن غفلت داریم.
رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی گفت: در خصوص دستاوردهای ولایت فقیه، شاید بشود ۷ الی ۸ سرفصل را مطرح کرد که بعضی از آنها آشکار است و بعضی از آنها کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ یکی از آنها دستاورد امنیتی، نظامی و بعد استقلال کشور است که رهبری انقلاب به عنوان فرماندهی کل قوا در آنجا نقش ایفا میکنند و همه به آن اذعان دارند که امروز اگر تدابیر، برنامه‌ریزی و آینده نگری رهبر معظم انقلاب(دام ظله) نبود، ما صحنه را باخته بودیم و خبری از ایران، ایرانی، انقلاب و نظام مردمی اصلاً وجود نداشت؛ یادمان هست که بعد از پایان دوران دفاع مقدس بعضی‌ها مطرح می‌کردند که جنگ تمام شده است و ما نباید خیلی به مسائل نظامی اهمیت بدهیم، ما که جنگی نداریم، فقط شخص رهبر معظم انقلاب بودند که با آن دوراندیشی مشاهده می‌کردند که نظام استکباری و سلطه، آنجایی که بتواند از بُعد نظامی با ما وارد خواهد شد و بنابراین از همان ابتدا تقویت بنیه نظامی را بنابر آیه قرآن کریم، مورد تاکید قرار دادند «وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا ٱستَطَعتُم مِّن قُوَّة وَمِن رِّبَاطِ ٱلخَيلِ تُرهِبُونَ بِهِۦ عَدُوَّ ٱللَّهِ وَعَدُوَّكُم وَءَاخَرِينَ مِن دُونِهِم لَا تَعلَمُونَهُمُ ٱللَّهُ يَعلَمُهُم وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيء فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ يُوَفَّ إِلَيكُم وَأَنتُم لَا تُظلَمُونَ»؛ « و هر چه در توان داريد از نيرو و اسبهاى آماده بسيج كنيد، تا با اين [تداركات]، دشمن خدا و دشمن خودتان و [دشمنان] ديگرى را جز ايشان -كه شما نمى‌شناسيدشان و خدا آنان را مى‌شناسد- بترسانيد. و هر چيزى در راه خدا خرج كنيد پاداشش به خود شما بازگردانيده مى‌شود و بر شما ستم نخواهد رف.»(آیه ۶۰، سوره انفال).
وی با بیان اینکه بعدُ بعدی در خصوص دستاوردهای ولایت فقیه، بُعد مدیریتی و سیاسی است، گفت: اگر واقعاً مدیریت سیاسی رهبری در طول این ۴۵ سال بعد از انقلاب نبود، چه در دوران امام(رحمت الله علیه) که مسائل بسیار پیچیده‌تر و سخت‌تر بوده و چه در دوران ۳۵ ساله رهبری حضرت آقا، واقعاً کشور دچار بحران و بن‌بست‌های زیادی می‌شد. در مباحث انتخابات، رقابت جناحی یا آنجا که دولت یا بخش‌ها کم می‌آوردند، مدیریت سیاسی رهبری راهگشا بوده؛ ما در بعضی از کشورهای همسایه زیاد مشاهده کردیم که به خاطر فقدان چنین عنصری دچار زیان، ضرر و خسران شدند.
دکتر ذوعلم، گفت: سومین مورد، بُعد فقهی و تحول در اجتهاد فقهی است که حضرت آقا به عنوان یک فقیه جامع شرایط ناظر بر مسائل روز کشور، واجد این ویژگی و آن اجتهاد عمیقی که حضرت امام(ره) مطرح می‌کردند، هستند. اجتهاد پویا، سنتی و راهگشای ایشان که در مباحث فقهی، بحثهای خیلی عمیقی را مطرح کردند، همچنین در بحثهای قصاص، موسیقی و هنر و در سایر بحث‌ها، که این دستاورد را حوزه‌های علمیه خوب متوجه هستند؛ اگرچه آثار فقهی رهبر معظم انقلاب(دام ظله) با تاخیر منتشر شده است، ولو آن تعدادی که منتشر شده است برای فضلا و محققین حوزوی، بسیار دستاوردهای بلندی داشته است.
وی بُعد چهارم در خصوص دستاوردهای ولایت فقیه را دستاوردهای فکری دانست و گفت: شهید مطهری یک متفکر انقلاب بودند و دکتر کلانتری اشاره فرمودند که چقدر بیان ایشان و تحلیلشان بعد از ۴۰ و ۵۰ سال بعد از شهادتشان هنوز برای ما مرجع است و ما به آن مراجعه می‌کنیم. واقعا رهبر معظم انقلاب(دام ظله) صرف نظر از بُعد مرجعیت، فرماندهی کل قوا و رهبری سیاسی، یک متفکر اصیل انقلاب اسلامی هستند و بسیاری به آن اذعان کرده‌اند. یکی از نکاتی که شهید بزرگوار مرحوم آیت الله سید حسن نصرالله مطرح می‌کردند همین بود که ما در سطح جهان اسلام امروز متفکری در سطح حضرت آقا نداریم. با اینکه سید مقاومت، جهان عرب و متفکران جهان عرب و اسلام را خوب می‌شناختند اما ایشان به صراحت بیان می‌کردند که ما امروز متفکری در سطح حضرت آقا نداریم که مباحث امروز، مبانی اسلامی و نیازهای امت را با یکدیگر ببیند و راهگشایی بکند. مباحثی که رهبر معظم انقلاب در باب جایگاه زن در نگاه اسلام مطرح کردند یک دامنه بسیار وسیعی است که دست ما را پر و منطق ما را تقویت میکند و منطقه غرب و شرق را زیر سوال می‌برد؛ یا اندیشه ایشان در باب پیشرفت و تمدن اسلامی که این‌ها بحثهای بسیار مهمی است.
معاون موسسه پژوهشی حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری(مدظله العالی) گفت: نیم قرن قبل زمانی که افرادی مانند ابوالا علی مودودی(روزنامه نگار مسلمان، طرفدار احیای مذهبی، فلیسوف سیاسی و متفکر اسلام‌گرا سده ۲۰میلادی در هندوستان و پاکستان) و علامه اقبال لاهوری بعضی از این حرف‌ها را که می‌زدند متفکران خیلی مهمی تلقی می‌شدند، که همینطور هم بود و امروز رهبر معظم انقلاب از این جهت واقعاً دستاوردهای بسیار زیادی را عرضه کرده‌اند. یک بُعد آن تربیتی و اخلاقی است که شاهد آن هستیم که در مواجهه رهبر معظم انقلاب با گروه‌های مختلف دانشجویان، بانوان و مسئولان نکات اخلاقی ایشان را مشاهده می‌کنیم که عمدتاً به خاطر اینکه ایشان در عمل، به یک خودسازی بسیار عمیق دست پیدا کرده‌اند و واقعاً در یک فرایند مستمر و رو به جلو پیش می‌روند؛ چقدر نکات اخلاقی ایشان سازنده و پیش برنده است. ایشان در اول درس خارجشان زمانی که برگزار می‌شد یک روایت اخلاقی را بیان می‌کردند و در مورد آن توضیح می‌دادند و آن توضیحات با اینکه کوتاه، ساده و روان بود ولی بسیار نکات عملی در آن موجود بود. اخیرا خوشبختانه چند جلد از این مباحث اخلاقی مقام معظم رهبری(دام ظله)، این مربی تربیت، اخلاق و معنویت منتشر شده است و چقدر برای ما مفید و اثرگذار است.
وی اظهار کرد: یک بُعد مهم دیگر دستاورد ولایت فقیه در کشور ما حراست از دین، دینداری و متدینین میباشد که ما هم گاهی از آن غافل هستیم. در دوره‌های قبل از انقلاب چقدر که فرقه سازی‌ها صورت می‌گرفت، چقدر نحله‌های انحرافی شکل می‌گرفت ولی به برکت همان بعد فکری و عمق اندیشه‌ای و نگاه قرآنی و آن خودسازی عمیق اخلاقی و آن نگاه اجتهادی، جهادی و مبارزاتی، رهبر معظم انقلاب مرزهای اسلام ناب را حراست کردند. گاهی یک شبهه در جامعه شکل می‌گرفته که ایشان با یک جمله و اشاره‌ای آن شبهه را می‌زدودند، گاهی یک جریان انحرافی در حال شکل‌گیری بود، که ایشان آن را تبیین و روشنگری کردند و آنها به محاق رفتند و منزوی شدند. امروز دینداری جامعه ما در سطوح مختلف، عمدتاً بر نگاه اسلام ناب محمدی(ص) تکیه دارد که امام (رضوان الله علیه) این نگاه را احیا کردند و بعد از امام(ره) این نگاه، تفسیر، تعمیق و امتداد پیدا کرد. اگر در گوش و کنار کسانی هم هستند که بحث‌هایی در باب اسلام غیر سیاسی، فردگرا و لیبرالی دارند، این‌ها نمی‌توانند جا باز کنند چون که منطق تقویت شده است.
رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی گفت: یک بُعد مهم دیگر از دستاوردهای ولایت فقیه، بعد تمدنی در امت اسلامی است که این دستاورد بسیار عظیم میباشد. امروز حقیقتاً رهبر معظم انقلاب(دام ظله) در بخش‌های از جهان اسلام و بین بخش‌های زیادی از مسلمانانی که در غیر از جهان اسلام زندگی میکنند یک مرجعیت فکری و فقهی دارند که در طول تاریخ گذشته شیعه واقعاً بی‌نظیر است. اینکه در کشورهایی که مذهب رسمی آنها اهل سنت است ولی رهبر معظم انقلاب به عنوان یک مرجع و نقطه قله پیشبرنده وحدت اسلامی و دمنده روح وحدت، همگرایی و تدین در امت اسلامی تلقی و شناخته می‌شوند، قطعاً بی‌نظیر است. اینکه عظمت و عزت اسلام فراتر از مذاهب مختلف و مرزبندی شیعه و سنی و نماد و نمود آن در بین امت اسلامی، در این شخص بزرگوار و عظیم الشأن متبلور شده است، این هم یکی دیگر از دستاوردهای مهم است.
وی ادامه داد: همه، دوست و دشمن می‌دانند که خود وجود، استمرار و ثبات جمهوری اسلامی، اقتدار و استقلال این نظام، حتی اگر این نظام هیچ کمک مادی و تسهیلاتی به جبهه مقاومت نکند، امروز به خصوص این جبهه پشتش به اینجا گرم است. یک اشاره، پیام آقا و یک دلگرمی ایشان این جبهه را تقویت میکند. همه این ابعاد، قطعاً موجب میشود که هر گروهی از مخالفین، معاندین، دشمنان ایران و اسلام، دشمنان تشیع و دشمنان هویت ملی ما هر کدام به حیثی با رهبر معظم انقلاب(مدظله العالی) معارضه داشته باشند و تلاش بکنند که در اعتقادات امت اسلام نسبت به ایشان خللی ایجاد کنند. که البته تاکنون هرچه بیشتر تلاش کردند بیشتر شکست خورده اند.
معاون موسسه پژوهشی حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری(مدظله العالی) گفت: آن مقدار هجمه‌ای که در فضای رسانه‌ای و تبلیغاتی دشمنان علیه حضرت آیت الله عظمی امام خامنهای(دام ظله) وجود دارد در طول تاریخ علیه هیچ شخصیتی از شخصیت‌های جهان این هجمه وجود نداشته است. بالاخره طبیعی است که وقتی یک شخصیتی برجسته میشود و دارای اثرگذاری در مقابله با طمع، حرص، زیاده طلبی و سلطه‌گری جبهه استکبار میشود بیشتر مورد تعرض قرار می‌گیرد و این بسیار روشن است. در زمان امام(رضوان الله علیه) آن مقدار هجمه ای که وجود داشت، واقعاً قبل از امام سابقه نداشت؛ تابلوهایی که در خود آمریکا نصب می‌کردند و تصویر حضرت امام(ره) را بعد از تسخیر لانه جاسوسی، تسخیف و به تصویر چهره مبارک ایشان تعرض می‌کردند. ولی بعداً این چهره بسیار نورانی، اثرگذارتر و برجسته‌تر مطرح شدند. امروز علیه رهبر معظم انقلاب خیلی تلاش میشود، شبهات بسیار دم دستی، بی منطق و تحریف، اشتباه‌گویی، واژگون نمایی صورت می‌گیرد، که البته جهاد تبیین در مقابل همین واژگون‌نمایی‌ها است؛ شما هر حیث از این تاثیرگذاری حضرت آقا را که مشاهده می‌کنید، می‌دانید که چقدر این هجمه‌ها زیاد است و طبیعی هم میباشد؛ ولی سنت الهی این است که «يأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ إِن تَنصُرُواْ ٱللَّهَ يَنصُركُم وَيُثَبِّت أَقدَامَكُم»؛«اى كسانى كه ايمان آورده ايد، اگر [دين] خدا را يارى كنيد ،[او نيز] شما را يارى مى‌كند و گام هايتان را استوار مى‌سازد» (آیه۷، سوره محمد).
«كما ورد من كان لله كان الله له و من أصلح أمر دينه أصلح الله أمر دنياه و من أصلح ما بينه و بين الله أصلح الله ما بينه و بين الناس»؛ «پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: هر كس كه از برای خدا باشد، خداوند برای اوست، و هر كس امر دینش را اصلاح نماید، خداوند امر دنیایش را اصلاح كند و هر كس آنچه را ميان او و خداست اصلاح نمايد، خداوند آنچه را بين او و مردم است اصلاح كند»(بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج ۷۹، ص ۱۹۷ ؛ روضة المتقين ، محمد تقی مجلسی، ج۱۳، ص ۱۹۵؛ الوافی، فیض كاشانی، ج ۸، ص ۷۸۴).
دکتر ذوعلم ادامه داد: این اخلاص، دغدغه مندی صادقانه، مجاهدات عمیق و عقلانیت بسیار دوراندیشانه در حضرت آقا میباشد و در جهت نصرت اسلام، احیای حق و پیشبرد آرمان‌های اسلامی است. حتماً خدای متعال با وسایل مختلف ایشان را یاری میکنند. فضای دو سال پیش را که فراموش نکرده‌ایم در آن زمان هیچکس حدس نمی‌زد که امروز عظمت انقلاب، عظمت و مقبولیت رهبری در جامعه اینقدر تغییر کرده و افزایش یافته باشد. علی رغم همه خباثت و رذالت‌هایی که دشمنان نشان دادند و عده‌ای را هم مزدور خودشان کردند و آنها هم ناآگاهانه یا آگاهانه در مسیر آنها حرکت کردند، امروز چقدر این وضعیت تغییر کرده است. این دستاورد ولایت فقیه در ذیل آن دستاوردهای فکری است.
رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی گفت: به نظر می‌رسد که صدور بیانیه گام دوم، یک نقطه بسیار برجسته‌ای است در دستاوردها و آثاری که ولی فقیه زمان ما ارائه کرده‌اند. یعنی یک فکر منسجم، یک منطق روشن درباره انقلاب اسلامی، یک چتر فراگیر گفتمانی و نگاه جذب حداکثری، یک بازخوانی دقیق از انقلاب که مانع تحریف گفتمانی انقلاب بشود و ارائه یک مسیر روشن که همه می‌توانند در آن مسیر مشارکت داشته باشند، نه فقط یک جوان دغدغه‌مند، موحد، مومن و انقلابی بلکه یک جوانی که فقط تعهدی به کشور خودش داشته باشد و دلسوز جامعه خودش باشد. یک متخصص، کارآفرین، سرمایه‌گذار مدیر، فن‌آور و هر کسی که در این کشور گسترده با همه تنوع قومی، مذهبی و جغرافیایی که دارد، کشوری بسیارغنی و عظیم، هر فردی در هر گوشه‌ای از این کشور در نقشه پیشرفت کشور که در بیانیه گام دوم انقلاب ترسیم شده است جای خود را می‌تواند پیدا کند و نقش خود را ایفا کند. یعنی این بیانیه گام دوم آن مرزهای توهمی جناحی یا فرقه‌ای و جغرافیایی را برداشته است و فراتر از کشور ما، برای امت اسلام دلالت‌های بسیار آشکار دارد که آنها را هدایت میکند، آن هم در بعد اجتماعی و پیشرفت کشور خودشان.
دکتر ذوعلم اظهار کرد: همانطور که دکتر کلانتری فرمودند کلمه به کلمه این بیانیه قابل تحلیل میباشد. حدود ۴۰۰ گزاره قابل توجه در این بیانیه کوتاه وجود دارد که هر کدام قابلیت آن را دارد که برای آن مقالاتی نوشته شود و عقبه فکری و استدلال‌های علمی آن استخراج بشود. استدلال قرآنی و روایی آن بیان بشود و آن اثرگذاری که برای آینده جامعه ما دارد تبیین و راهبردها و راهکارهای آن استخراج بشود. علی رغم اینکه کتاب‌های زیادی نوشته شده و همایش‌های زیادی برگزار شده است نکته مهم این است که انتقال این فکر به عهده آحاد جامعه است، نه فقط به عنوان یک دانسته و اینکه آقا چنین چیزی را فرمودند، اینکه واقعاً تک تک ما نگاهمان به انقلاب، جامعه و آینده همین نگاه بشود. متاسفانه مشاهده میشود که حتی بعضی از اقشار مذهبی ما وقتی که صحبت از اخلاق، معنویت و دینداری میشود که در جامعه ما رشد پیدا کرده است، منکر آن می‌شوند و می‌گویند اوضاع بسیار خراب است. اگر کسی تصور بکند که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی روند دینداری و تدین جامعه و عمق تدین در جامعه کاهش پیدا کرده یا متوقف شده است، این یک برداشت غلط میباشد. برداشتی که در بیانیه گام دوم است خلاف این مطلب است. یا در بحث عدالت اگرچه حضرت آقا نسبت به عدالت بسیار حساس هستند و در یک بخش بیانیه انتقاد بسیار سختی نسبت به روند استقرار عدالت در جامعه ما بعد از انقلاب میکنند - با توجه به اینکه هدف اصلی انقلاب در بُعد اجتماعی استقرار عدالت بوده است - در عین حال عدالت در جامعه ما بعد از انقلاب رو به رشد بوده و به آن توجه شده است و این در بیانیه منعکس شده است و سایر نکات دیگر.
معاون موسسه پژوهشی حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری(مدظله العالی) ادامه داد: بنابراین هنوز ما باید خیلی در این زمینه کار کنیم تا این فکر و تصور و این نگرش درباره انقلاب در جامعه شکل بگیرد؛ کارهای زیادی را هم باید انجام بدهیم؛ یکی از سرفصل‌ها که من آن را به اختصار بیان می‌کنم استخراج دلالت‌های بیانیه در عرصه‌های مختلف است. مثلاً در عرصه حوزه علمیه؛ حوزه‌های علمیه نیاز به تحول، حرکت جدید و پیشرفت بیشتر و متناسب با نیازها و مطالبات دارند. بیانیه گام دوم دلالت‌هایی دارد که می‌تواند به این تحول در حوزه علمیه جهت بدهد، که در واقع حوزه‌های علمیه یک گام دوم برای خودشان تعریف بکنند. در طول این ۴۶ سال کارهای زیادی انجام شده، مؤسسات پژوهشی، تحقیقاتی و گسترش عرصه‌های تخصصی که کاملاً بی‌مانند است و یا توسعه کمی و کیفی حوزه‌های علمیه در داخل و خارج از کشور، ولی در عین حال این‌ها کافی نمی‌باشد و یک گام دوم در آنجا نیاز داریم.
دکتر ذوعلم با بیان اینکه دانشگاه‌های ما نیز نیاز به تحول دارد، گفت: آیا واقعاً دانشگاه‌های ما در تراز جمهوری اسلامی است؟ از جهت ابعاد تربیتی، علمی و از این جهت که دانشی که منتقل میشود دانشی فکورانه باشد نه اقتباسی و ترجمه‌ای، از جهت ارتباط بین استاد و دانشجو و پژوهش‌هایی که حل کننده مسائل باشد و به جایی برسد همان گونه حضرت آقا مطرح فرمودند واقعاً دانشگاه قوه عاقله نظام بشود. به عبارت دیگر قوه عاقله نظام را دانشگاه تربیت بکند ولی در حال حاضر اینگونه نیست. بیانیه گام دوم در این زمینه دلالت‌های بسیار راهگشایی دارد که باید بر روی آن کار شود.
رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی در ادامه به موضوع تحول علوم انسانی پرداخت و گفت: علوم انسانی که ده‌ها سال است که در کشور مطرح شده و قبل از انقلاب در جهان اسلام مطرح بوده است نیاز به یک تحول دارد؛ تولید و تقویت علوم انسانی قرآنی و علوم انسانی مبتنی بر انسان شناسی اسلامی که بتواند در جهان اسلام حل مسئله بکند. علوم انسانی امروز شکست خورده است، نه به خاطر اینکه فقط غربی است و ما با آن اختلاف داریم، به این خاطر که حتی نتوانسته مسائل خود جامعه غرب را حل کند؛ همچون مسائل جامعه شناسی، روانشناسی، مدیریت و از این قبیل. بیانیه در این باب دلالت‌های بسیار آشکاری در عرصه هنر، فرهنگ، تربیت و سیاست دارد. اینکه جناح‌های سیاسی ما در چه مسیری حرکت میکنند، این جناح‌بندی‌های سیاسی ما چقدر دارای ریشه و اصالت هستند؛ این نزاع‌های جناحی چقدر انقلابی و چقدر بازدارنده از انقلاب است، این جناح بندی‌ها چقدر حجاب خود انقلاب و انقلابی بودن شده است، چقدر این جوانهای ما تحت تاثیر هدایت‌های غلط، نادرست و ناقص سردمداران جناح‌ها به اشتباه می‌افتند و دچار سرخوردگی می‌شوند و به جاهای غلطی می‌رسند، چقدر این گونه است؟
وی خاطرنشان کرد: بیانیه گام دوم برای جناح‌های سیاسی حرف و دلالت دارد، اگر بپذیرند، بشنوند، بخواهند و بخوانند. اگر بعضی از آنها قدرت طلبی و منیت را کنار بگذارند بیانیه گام دوم حلال مشکلات و نسخه بسیار جامعی است. بله این نسخه باید بازخوانی، توضیح و تکرار بشود ولی صرف تکرار نسخه، مشکلی را که حل نمی‌کند. حتماً باید همه ما تلاش‌های زیادی داشته باشیم. در استان فارس با همه ظرفیت‌هایی که در دانشگاه و حوزه علمیه دارد و ظرفیت های این آستان مقدس و ظرفیت‌های مردمی و عمیق فرهنگی، علمی، دینی و انقلابی که دارد، تلاش‌های خوبی دوستان در این زمینه شروع کرده‌اند، ولی تلاش‌های نظام یافته و آینده نگر منتهی به حل مسائل نشده است، نه تنها در اینجا بلکه در همه جا این گونه میباشد. گاهی تصور میکنند که اندیشگاه بیانیه گام دوم که ذیل دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آقا است باید این کار انجام بدهد، نه، این اندیشکده وظیفه‌اش در حد دعوت، تذکر، همفکری و مشورت دادن و در حد انتقال تجربه‌های فکری، علمی و گفتمانی در این جهت است. در اینجا عده قلیلی از جوانان دغدغه مند جمع شده‌اند تا بتواند در بستر همان ۸ توصیه‌ای که رهبر معظم انقلاب(دام ظله) مطرح کردند، مسائل مورد نیاز را واکاوی کنند و به دستگاه‌ها و نهادهایی که باید کاری انجام بدهند، وظایفشان را یادآوری کنند.
رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی گفت: کار این اندیشگاه امتداد تبیینی است که مقام معظم رهبری(دام ظله) آن را انجام داده‌اند. به طور معقول این توقع نیست که حضرت آقا هر چند مدت یک بار بیانیه گام دوم را بیان کنند، ایشان یک بار مطرح کردند و در دسترس همگان هم میباشد و مخاطب آن ملت ایران و به طور خاص جوانان هستند. آن نگاهی که رهبر معظم انقلاب(دام ظله) نسبت به جوانان دارند یک سرفصل بسیار مهم است، خود جوانان باید بخوانند و دلالت‌ها را استخراج کنند و خودشان تکلیفشان را تشخیص بدهند آن هم مبتنی بر استدلال و حجت و با مشورت و کمک گرفتن از دیگران. جوانان باید خودشان شانه‌هایشان را زیر بار امتداد انقلاب اسلامی ببرند و در راستای تقویت انقلاب، خدمت به جامعه و حل مسائل جامعه بکوشند. این راهی است که ما ان‌شاءالله باید قوی‌تر از گذشته آن را طی بکنیم و بحمدالله در اینجا با حضور شخصیت متفکر، اندیشمند، حوزوی و استاد دانشگاه همچون جناب آقای دکتر کلانتری؛ به نظرم خیلی ظرفیت بالا است و واقعاً می‌تواند یک نقطه عطفی بشود و برنامه‌ریزی، طراحی و اندیشه‌ورزی در خود این آستان مقدس شکل بگیرد و اندیشگاه هم در حد بضاعتی که دارد در خدمت دوستان خواهد بود. امیدواریم که خدای متعال این ثمرات ارزشمند و ماندگار انقلاب را برای ما یک منبع، انگیزه و حرکت‌دهنده قرار بدهد تا بتوانیم وظیفه خودمان را در این جهت، به خوبی انجام بدهیم.
در ادامه نشست امروز، دکتر کلانتری و دکتر ذوعلم، پاسخگوی سوالات حاضران در جلسه بودند.
شایان ذکر است سلسله مباحث «جهاد تبیین» با موضوع محوری «ولایت فقیه» و سایر موضوعات سیاسی روز، پنجشنبه‌ها از ساعت ۸ صبح در سالن شهید آیت الله دستغیب برگزار و به صورت زنده از کانال آپارات به نشانی aparat.com/shahecheragh/live پخش میگردد. علاقه‌مندان با عضویت در کانال ایتای eitaa.com/shahecheragh_velayat می‌توانند اطلاعیه ها و اخبار هر جلسه را مطالعه فرمایند. همچنین متن سخنان و فایل‌های صوتی و تصویری سخنرانی‌ها، در بخش ویژه سلسله مباحث ولایت فقیه در پایگاه اطلاع رسانی آستان مقدس حضرت شاهچراغ علیه السلام، به نشانی shahecheragh.ir/velayat قابل دریافت است.
از عموم علاقه‌مندان، به‌ویژه دانشجویان دانشگاه ها و طلاب حوزه های علمیه برای شرکت در این جلسات، دعوت به عمل می‌آید.