شایسته است که خادم اهل‌بیت علیهم السلام، برخورد متواضعانه و مواجهه‌ی با نشاط و اخلاق خوش، توأم با  مهرورزی، صبوری و سعه صدر با زوّار داشته باشد. از خود برتربینی که یک آفت بزرگ اخلاقی است پرهیز کند. به خوب شنیدن و خوب پاسخ دادن، توجه و به درست راهنمایی کردن، اهتمام داشته باشد. همچنین ورود به عرصه مسایل شخصی زائر و سایر خادمین، نداشته باشد.    

یکشنبه ۱۴ اردیبهشت‌ماه، همزمان با ششم ذی القعده روز بزرگداشت حضرت احمدبن موسی الکاظم شاهچراغ علیه السلام، همایش بزرگ «افتخار خدمت» و آیین تجدید میثاق خدام آستان مقدس با سیدالسادات الاعاظم، با حضور بیش از سه هزار خادم افتخاری حرم مطهر، در صحن و سرای این بارگاه منور، برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل آستان مقدس، حجت الاسلام و المسلمین دکتر کلانتری تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی علیهماالسلام، در این همایش، ضمن تبریک بزرگداشت امین ولایت؛ حضرت احمدبن موسی الکاظم علیهماالسلام ‌و میلاد باسعادت حضرت علی ابن موسی الرضا علیه السلام، به مقام بلند و بی‌‌بدیل خادمی اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم السلام اشاره و در این باب روایتی از نبی‌مکرم اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) بیان کرد؛

«... ابی‌‌ذَرٍّ (رض)، قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ يَقُولُ: افْتَخَرَ إِسْرَافِيلُ عَلَى جَبْرَائِيلَ، فَقَالَ: أَنَا خَيْرٌ مِنْكَ، قَالَ: وَ لِمَ أَنْتَ خَيْرٌ مِنِّي؟ قَالَ: لِأَنِّي صَاحِبُ‏ الثَّمَانِيَةِ حَمَلَةِ الْعَرْشِ وَ أَنَا صَاحِبُ النَّفْخَةِ فِي الصُّورِ وَ أَنَا أَقْرَبُ الْمَلَائِكَةِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ. قَالَ جَبْرَائِيلُ (ع): أَنَا خَيْرٌ مِنْكَ، فَقَالَ: بِمَا أَنْتَ خَيْرٌ مِنِّي؟ قَالَ: لِأَنِّي أَمِينُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى وَحْيِهِ وَ أَنَا رَسُولُهُ إِلَى الْأَنْبِيَاءِ (ع) وَ أَنَا صَاحِبُ الْكُسُوفِ وَ الْخُسُوفِ وَ مَا أَهْلَكَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أُمَّةً مِنَ الْأُمَمِ إِلَّا عَلَى يَدَيَّ. فَاخْتَصَمَا إِلَى اللَّهِ جَلَّ وَ عَلَا فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِمَا أَنِ اسْكُتا فَوَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي لَقَدْ خَلَقْتُ مَنْ هُوَ خَيْرٌ مِنْكُمَا. قَالا: يَا رَبِّ أَ وَ تَخْلُقُ مَنْ هُوَ خَيْرٌ مِنَّا وَ نَحْنُ خُلِقْنَا مِنْ نُورِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ؟ قَالَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى: نَعَمْ وَ أَوْمَأَ إِلَى الْقُدْرَةِ أَنِ انْكَشِفِي فَانْكَشَفَتْ فَإِذَا عَلَى سَاقِ الْعَرْشِ الْأَيْمَنِ مَكْتُوبٌ «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ عَلِيٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ (ع) أَحِبَّاءُ اللَّهِ». فَقَالَ جَبْرَائِيلُ (ع): يَا رَبِّ فَإِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّهِمْ عَلَيْكَ إِلَّا جَعَلْتَنِي خَادِمَهُمْ، قَالَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى: قَدْ فَعَلْتُ فَجَبْرَائِيلُ (ع) مِنْ أَهْلِ الْبَيْتِ وَ إِنَّهُ لَخَادِمُنَا.  (حسن، دیلمی، ارشادالقلوب، ج۲، صص۴۰۳ و ۴۰۴، قم، ۱۴۱۲ق، شریف رضی).».

«ابوذر می‌گوید: از پیامبر(صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم) شنیدم که مى‏فرمود: اسرافیل بر جبرئیل فخر کرد و گفت: من از تو برترم. جبرئیل گفت: به چه دلیل تو از من برتری؟ اسرافیل گفت: زیرا من مصاحب هشت فرشته‏اى هستم که عرش را حمل مى‏کنند، و نفخ صور به دست من صورت مى‏گیرد و به خدا از همه فرشتگان نزدیکترم. جبرئیل گفت: من از تو برترم.اسرافیل پرسید: به چه دلیل تو از من برتری؟ جبرئیل گفت: چون امین وحى خدا، و فرستاده او نزد انبیاء و صاحب کسوف و خسوف هستم و امّتهاى گذشته را خدا به دست من نابود کرد. پس از اینکه به نتیجه نرسیدند، قضاوت را به خدا واگذار کردند. خداوند به آن دو وحى فرستاد که آرام بگیرید. به عزّت و جلالم قسم، کسى را خلق کردم که از شما برتر است. پرسیدند: خدایا آیا کسى را خلق کرده‌ای که از ما برتر باشد و حال آنکه ما از نور تو آفریده شدیم؟! خداوند فرمود: آرى. و سپس به قدرت (خود) اشاره نمود که آشکار شود. در این هنگام دیدند که بر ساق راست عرش نوشته شده است: لا اله الّا اللَّه محمّد رسول اللَّه و علىّ و فاطمة و الحسن و الحسین احبّاء اللَّه. خدایى جز او نیست؛ محمد فرستاده خدا و على و فاطمه و حسن و حسین دوستان خدا هستند. جبرئیل، خدا را به حق پنج تن سوگند داد که مرا خادم آنان گردان. خدا فرمود: پذیرفتم. پس جبرئیل از اهل‌بیت علیهم السّلام و خادم آنان شد».

تولیت حرم مطهر، اظهار کرد: از عرش خداوند، فرشته‌ بزرگی مانند جبرئیل که امین وحی الهی است برای اینکه مقام خود را در پیشگاه خدا ارتقا بدهد، خداوند را به پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) قسم می‌دهد که او را در شمار خادمین اهل بیت(ع) قرار دهد. جمعیت حاضری که امروز جهت عرض ارادت حضور پیدا کرده‌اند در ردیف خادمان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) هستند، یعنی در ردیف حضرت جبرئیل و مقام بلند آن فرشته بزرگ الهی.

وی خاطرنشان کرد: خادم حرم در وهله اول زائر حرم است و سپس خادم حرم. زائر حرم اهل‌بیت(ع) بودن، نه «قسمت» است و نه «همّت»، بلکه «دعوت» است، آن هم از طرف اهل‌بیت(ع)، یعنی بندگان برگزیده خداوند.

استاد دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران، در ادامه به هشت آداب خدمت در پیشگاه اهل‌بیت علیهم السّلام، اشاره کرد و گفت: خادمی در خانه اهل‌‌بیت(ع) یقیناً آدابی دارد که خادم باید آن آداب را به درستی به جا آورد؛ نخست اینکه «بابت توفیق خدمت در خانه اهل بیت(ع)، قدردان خداوند باشد». اگر قدر این دعوت را به درستی بدانیم و به جا آوریم به مقام «...منّا اهل‌‌البیت» می‌‌رسیم. داستان خادم امام صادق(ع) و مرد خراسانی را بیان می‌کنم که از خادم امام خواسته بود که همه دارایی و زندگی خود را در خراسان به او بدهد و به جای او در خدمت امام باشد، وقتی خادم برای خداحافظی خدمت امام آمد، امام به او فرمود: «وقتی روز قیامت فرا رسد، رسول خدا(ص) به نور خدا چسبیده و علی(ع) به رسول خدا(ص) چسبیده و ما امامان به امیرالمؤمنین علی(ع) چسبیده‌‌ایم، شیعیان ما به ما آویخته‌‌اند و هرکس به ما نزدیکتر باشد، هم‌‌نشین ما در بهشت است». خادم امام(ع) تا این سخن را شنید پشیمان شد و گفت: «من در خدمت خود باقی می‌‌مانم و آخرت را به دنیا نمی‌‌فروشم» (مجلسی، بحار الانوار، ج۴، ص۱۶۶).

وی در خصوص دیگر آداب خادمی اهل‌بیت(ع)، گفت: خادم اهل‌بیت(ع) باید «آگاه به آثار و برکات خدمت به زائران اهل‌‌بیت(ع)» باشد. امام رضا(ع) می‌فرمایند: «مَن اَعانَ مُؤمِناً مُسافراً فرّجَ‌‌اللهُ عنه ثلاثاً و سبعین کُربهً»، «هرکس به یک مؤمن مسافر، یارى و خدمت نماید، خداوند متعال هفتاد و سه بلا و اندوه را از او زایل خواهد کرد». (مکارم‌‌الاخلاق، ج۱، ص۲۶۶).

تولیت حرم مطهر، ادامه داد: سومین مورد اینکه، خادم باید «اخلاص در نیت و عمل» داشته باشد؛ چراکه اخلاص، شرط اول قبولی اعمال است. امام علی (ع) فرمودند: «مَن لم یَصحَبِ الاِخلاصُ عَملَهُ لم یُقبَل»، «کسى که عمل او با بى آلایشى همراه نباشد، از او پذیرفته نشود». (جمال‌‌الدین محقق خوانساری، شرح غرر الحکم، ج۵، ص۴۱۸).

امام صادق (ع) فرمودند: «ما اَنعَمَ اللهُ عَلی عَبدٍ أجَلّ مِن اَن لایَکُونَ فی قلبِهِ معَ اللهِ عزوجلّ عَیرُهُ»، «خداوند عز و جل، به هيچ بنده اى نعمتى بزرگ تر از اين ارزانى نداشته است كه در دلش همراه خداوند متعال، چيزى ديگرى نباشد» (ورّام، تنبیه الخواطر و نزهه النواظر، ج۲، ص۱۰۸).

استاد دانشگاه تهران، در خصوص چهارمین شاخصه ای که خادم باید داشته باشد، گفت: خادم اهل‌بیت علیهم السلام باید «پر تلاش و کم مؤونه(کم هزینه)» باشد. فرصت‌‌های خدادادی همیشگی نیستند، بلکه فقط یک نسیم‌‌هایی هستند که می‌‌وزند و به سرعت تمام می‌‌شوند. فرصت خادمی هم توفیقی است که به سرعت به پایان می‌‌رسد. باید در این فرصت محدود همه تلاش خود را به کار گیریم و بیشترین بهره را بدون تحمیل هزینه‌‌های غیر ضرور ببریم. امام باقر(ع) خطاب به جابر می‌فرمایند: «وَ اعْلَمْ يَا جَابِرُ أَنَّ أَهْلَ التَّقْوَى أَيْسَرُ أَهْلِ الدُّنْيَا مَئُونَةً وَ أَكْثَرُهُمْ لَكَ مَعُونَةً تَذْكُرُ فَيُعِينُونَكَ وَ إِنْ نَسِيتَ ذَكَّرُوك ...»، «اى جابر! بدان كه باتقوايان، كم هزينه ترينْ مردم دنيا و بيشترين يارى رسانندگان به تو هستند ؛ [خدا را] ياد مى‌كنى و آنان، يارى‌ات مى‌كنند و اگر فراموش كنى، به يادت مى آورند» (کلینی، الکافی، ج۲، ص۱۳۲).‏

«رعایت حداکثری اخلاق»، پنجمین ویژگی بود که تولیت حرم مطهر، برای خادمی اهل‌بیت(ع) برشمرد و گفت: خادم اهل‌‌بیت(ع)، چه در برخورد با زائر و چه در برخورد با خادم، باید نهایت اخلاق اسلامی و حسن معاشرت را به کار ببندد، یعنی نمونه‌‌ای از اخلاق اهل بیت(ع) را به مردم نشان بدهد. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «مَعاشِرِ الشّيعَةِ! كُونُوا لَنا زَيْنا، وَ لا تَكُونُوا عَلَينا شَيْنا. قُولُوا لِلنّاسِ حُسْنا، وَ احْفَظُوا ألْسِنَتَكُمْ وَ كُفُّوها عَنِ الْفُضُولِ وَ قَبيحِ الْقَوْل»، «اى گروه شيعه! شما، مايه ى زينت و زيبايى ما باشيد، نه اين كه باعث سرزنش ما خاندان شويد. با مردم، به نيكى سخن بگوييد و مراقب زبان خود باشيد و آن را، از گفتار بيهوده و سخن زشت، باز داريد». (مجلسی، بحارالانوار، ج ۶۵ص ۱۵۱).

وی تصریح کرد: شایسته است که خادم اهل‌بیت علیهم السلام، برخورد متواضعانه و مواجهه‌ی با نشاط و اخلاق خوش، توأم با  مهرورزی، صبوری و سعه صدر با زوّار داشته باشد. از خود برتربینی که یک آفت بزرگ اخلاقی است پرهیز کند. به خوب شنیدن و خوب پاسخ دادن، توجه و به درست راهنمایی کردن، اهتمام داشته باشد. همچنین ورود به عرصه مسایل شخصی زائر و سایر خادمین، نداشته باشد و عدم انتقال مسائل حرم به دیگران و توجه به الزامات و اخلاق کار گروهی را مدنظر قرار دهد.

«آراستگی ظاهری»، «رعایت حداکثری نظم و حضور به موقع در شیفت‌‌های خدمتی» و «حضور در برنامه‌‌های آموزشی حرم» از دیگر آداب خادمی اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم السلام است، که تولیت حرم مطهر به آن‌ها اشاره کرد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: ما باید چهره نورانی حضرت احمد بن موسی علیهماالسلام را که یک انسان جلیل، متقی، پرهیزکار و نورانی بودند، به نمایش بگذاریم. البته این امر اختصاص به حرم مطهر ندارد و کسی که شیعه اهل‌بیت علیهم السلام است باید زینت آنان باشد؛ وای به حال روزی که عمل ما شیعیان باعث بشود دل‌هایی از  اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) به واسطه رفتار غلط و اشتباهی که بعضی از ما به عنوان شیعه از خود بروز می‌دهیم، برگردد. ان‌شاءالله خداوند متعال توفیق خدمت خالصانه به ما عنایت بفرماید و خدمت همه ما مقبول پیشگاه خداوند بزرگ قرار گیرد.