* راه شهدای بزرگ، باز میباشد، کشور امام زمان(عج) در حقیقت سکویی برای ساخته شدن و پرواز انسانهای بزرگ است.
دوازدهمین جلسه از سلسله مباحث «حیات طیبه»، با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر کلانتری، تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی علیهماالسلام، دکتر عادل پیغامی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، اعضای شورای معاونین حرم مطهر و خدام افتخاری خواهر، در سالن شهید آیت الله دستغیب برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل آستان مقدس، دکتر کلانتری در ابتدای این جلسه، ضمن گرامیداشت سالگرد شهادت رئیس جمهور شهید آیت الله رئیسی و همراهان معزز ایشان، گفت: نام خادم الرضا(ع) و خادم ایران زیبنده آن شهید عزیز است، این جمع شهید هرکدام اهل یک شهرستان بودند، جمع خوبان از شهرهای مختلف، همه جمع شدند و به سمت خدا پرواز کردند، یعنی یک قافله خالص که تکتک آنها ستارهای درخشان جمهوری اسلامی ایران و هرکدام به مثابه الگوهای ناب برای جوانان و مردم عزیز میباشند. همه ما به دنبال الگو هستیم، هرکدام از ما آگاهانه یا ناآگاهانه یک الگو و مقتدا داریم که در جنبه های مختلف زندگی ما از جمله علمی، فرهنگی، سبک زندگی و ... نقشآفرین هستند.
وی با بیان اینکه بعضی اوقات، حتی خود انسان هم متوجه آن نیست که از کسی تبعیت میکند، گفت: حقیقت این است که انسان این ویژگی را دارد که حتی ناخودآگاه از کسی پیروی میکند و الگو میگیرد، همانگونه که قرآن کریم در آیه ۲۱ سوره احزاب، حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) را به عنوان الگو معرفی میکند آن هم الگویی زیبا و نمونه؛ «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»؛ « قطعاً براى شما در [اقتدا به] رسول خدا سرمشقى نيكوست»؛ (آیه ۲۱، سوره احزاب).
استاد دانشگاه تهران، اظهار کرد: الگوبرداریهای ناخودآگاه انسان، دلایل روانشناختی دارد و روح و روان انسان اینگونه است که او را به سمت فرد خاصی سوق میدهد؛ و عدهای در همین مسیر تا جایی پیش میروند که به خدا میرسند، وقتی که عشق واقعی وجود داشته باشد، اینگونه میشود انسان به مقامی میرسد که خدایی شده و رنگ و بوی خدا به خود میگیرد، و رنگی بهتر از رنگ خدا وجود ندارد؛ «وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً »، «رنگ چه كسى از رنگ خدا بهتر است» (آیه ۱۳۸، سوره بقره).
دکتر کلانتری تصریح کرد: انسان عاشق به معنای واقعی، در عشق ربانی خود اینگونه است که مسیر را تا رسیدن به خدا ادامه میدهد و در این راه هیچ منیّتی وجود ندارد؛ منیتهای که روزگار ما را سیاه کرده است، این معضل بزرگ اخلاقی که بعضی وقتها انسانها بخاطر آن و خودخواهی خود، بر روی آیههای قرآن پا میگذارند، به دیگران ظلم میکنند، گناه کبیره انجام میدهند و ... کسی که در مسیر حق حرکت میکند به جایی میرسد که دیگر هیچ منیّتی در او وجود ندارد.
تولیت آستان مقدس، در ادامه به داستانی از مولانا در این زمینه اشاره کرد و گفت: شخصی آمد و درِ خانه معشوق خود را زد. معشوق از درون خانه پرسید: کیستی؟ گفت منم. معشوق گفت: بازگرد، زیرا هنوز تو خامی و هنوز دَم از «من» می زنی و مدّعی عاشقی هم هستی. آن شخص بازگشت و یکسال در فراق یار، شهر و دیار خود را رها کرد و رفت. پس از یکسال به درِ خانه معشوق آمد و در زد. معشوق از درون خانه پرسید: کیستی؟ گفت: آن کسی که اکنون پشتِ در ایستاده نیز تو هستی. معشوق گفت: اکنون که تو، «من» هستی درون خانه آ. آیا میدانی چرا سال قبل تو را به درون خانه راه ندادم؟ برای اینکه دو «من» در یک خانه نگنجد.
آن یکی آمد در یاری بزد * گفت یارش کیستی ای مُتَمَد
گفت من، گُفتَش بُرو هنگامْ نیست * بر چُنین خوانی مُقامِ خامْ نیست
خام را جُز آتشِ هَجْر و فِراق * کی پِزَد؟ کی وارَهانَد از نِفاق؟
رفت آن مِسْکین و سالی در سَفَر * در فِراقِ دوست سوزید از شَرَر
پُخته شد آن سوخته، پس بازگشت * باز گِردِ خانه اَنباز گشت
حَلْقه زد بر دَر به صد ترس و اَدَب * تا بِنَجْهَد بیاَدَب لَفْظی زِ لب
بانگ زد یارش که بر در کیست آن ؟ * گفت: بر در هم تویی ای دلستان
گفت: اکنون چون منی، ای من درآ * نیست گنجایی دو من را در سرا
نیست سوزن را سَرِ رشتۀ دو تا * چون که یکتایی در این سوزن درآ
رشته را باشد به سوزن ارتباط * نیست در خور با جَمَل سَمّ الخِیاط
دکتر کلانتری تصریح کرد: برای رسیدن به خدا، نباید چیزی از منیّت در وجود انسان باقی بماند.
سایههایی که بود جویای نور ** نیست گردد چون کند نورش ظهور
انسانهایی که دنبال نور هستند، زمانی که نور خدا ظهور کرد، هیچ میشوند. عشقهایی که مولوی به آن اشاره میکند، همه عشق ربانی میباشند و نه عشقهای مجازی.
عشقهایی کز پی رنگی بود * عشق نبوَد، عاقبت ننگی بود
وی در ادامه به ویژگیهای شهید جمهور ار منظر مقام معظم رهبری(مدظله العالی) اشاره کرد و گفت: ویژگیهایی که حضرت آقا در مورد ایشان فرمودند این است که صاحب دل خاشع و ذاکر بودند، زبان صریح و صادق داشتند و دارای عمل خستگی ناپذیر و دائم بودند. این سه ویژگی شهید جمهور در دل، زبان و عمل بود. دل خاشع و ذاکر، یعنی در مقابل خدا هیچ نمانده است و همه متعلق به خدا است که این اوج بندگی خداوند میباشد. خشوع متعلق به دل است و زمانی به دست میآید که انسان عظمت خدا را درک کند، قدرت خدا را متوجه بشود و لطف و رحمت خداوند را نیز درک کند.
استاد دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران، تصریح کرد: همهی موجودات غرق در رحمت خداوند هستند. وسعت رحمت واسعه الهی آنقدر زیاد میباشد که حتی درندگان بیابان هم مشمول لطف و رحمت خداوند میشوند «وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ ؛ «رحمت من همه چيز را دربرمىگيرد»؛ (آیه ۱۵۶، سوره اعراف). «یَا مَنْ وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ ءٍ رَحْمَتُهُ یَا مَنْ سَبَقَتْ رَحْمَتُهُ غَضَبَهُ»، «اى آن که رحمتش همه را فرا گرفته، اى آن که رحمتش بر خشمش پیشى گرفته»؛ (فرازی از دعای جوشن کبیر).
پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند لطف و رحمت خداوند، صد جزء دارد که فقط یک جز آن در دنیا وجود دارد و فقط به خاطر همان یک لطف و رحمت خداوند، درندگان بیابان به بچههای خود رحم میکنند، آنها فطرتاً درنده هستند و این خصلت در وجود آنها نهاده شده است اما رحمت واسعه الهی کاری میکند که او به بچه خود شیر بدهد تا زنده بماند. ۹۹ جزء از رحمت خداوند مربوط به قیامت میباشد، اگر انسانها اینها را درک کنند و متوجه شوند که حتی نفس کشیدن، سلامتی، توفیق خادمی اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و ... همه رحمت واسعه خداوند میباشد، اگر انسان اینها را متوجه شد و خدا را شناخت و عظمت، لطف و رحمت خداوند و قدرت بیانتهای او را درک کرد، آنگاه است که دل انسان خاشع میشود، خشوع یعنی تواضع دل، زمانی که دل انسان متواضع شد، یعنی درون انسان متواضع شده و این یعنی خشوع و قلب خاشع. زمانی که این خشوع قلبی در رفتار هم ظاهر شد، یعنی در عمل هم تواضع به خرج داده میشود. خشوع یعنی انسان در حال افتادگی و احساس کوچکی کردن در مقابل عظمت خداوند است و متوجه شود که چیزی نیست، این یعنی خشوع. اگر عمل ما هم اینگونه بود، یعنی متواضع هستیم. قرآن مثال میزند که در برابر والدین متواضع باشید، وقتی به والدین میرسید دست خود را ببندید و مودب باشید «وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ»، « و از سر مهربانى، بالِ فروتنى بر آنان بگستر» (آیه ۲۴ سوره اسراء). تواضع در مقابل والدین، استاد، ولی نعمت، کسی که به ما خدمت میکند و به ما احترام میگذارد.
تولیت آستان مقدس، خاطرنشان کرد: وقتی که خشوع در قلب ظاهر شد، زبان انسان نیز متواضع میشود. تواضع زبانی علامت خشوع قلب است. درست راه رفتن و متکبر نبودن، این ها از خشوع دل، نشأت و سرچشمه میگیرد، اینکه انسان پیشً سلام باشد - که از خصلت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) است که ایشان به همه، حتی به بچهها هم سلام میکردند، بالاتر از ایشان در دنیا وجود ندارد، ایشان اکمل و اتَم انسانهای روی کره خاکی هستند - «سَلَامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ»، «و سلامى كه سخن پروردگار مهربان است» (آیه ۵۸، سوره یس). «وَتَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلَامٌ»، «و به هنگام درود، سلام مىگويند» (آیه ۱۰، سوره یونس). پیشً سلام بودن، تواضع است و از قلب خاشع سرچشمه میگیرد، دل متواضع شده و به دنبال آن نیز زبان متواضع میگردد. از ویژگیهای شهید رئیسی، دل خاشع و ذاکر بوده است. ذاکر یعنی یاد خدا بودن. عظمت، لطف و رحمت خداوند، دل را خاشع میکند، که نتیجه آن زبان صادق است که از دل تراوش میکند و در پی آن عمل هم خستگیناپذیر میشود، چون احساس میکند هرچه کار میکند مربوط به قلب میباشد و خود را در مقابل خدا تسلیم میداند.
تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی علیهماالسلام، در ادامه به آیه ۸۳ سوره قصص اشاره کرد؛ «تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ»، «اين سراى آخرت را از آن كسانى ساختهايم كه در اين جهان نه خواهان برترىجويى هستند و نه خواهان فساد. و سرانجام نيك از آن پرهيزگاران است».
این آیه به صراحت بیان میکند که خانه آخرت مربوط به انسانهای پرهیزگار میباشد، آن آدمی که دارای تکبر نیست، خود را از مردم جدا نمیداند و دارای منیّت و خودخواهی نمیباشد. این آیه بیانگر شاخص تقوا نیز میباشد. شهید رئیسی با آن قافله خالص که از شهرهای مختلف ایران دور هم جمع شدند، مانند سیمرغ برای رسیدن به قله قاف حرکت کردند، داستانی که در منطقالطیر عطار نیز بیان شده است، همه با هم حرکت کردند و راه را ادامه دادند، که در بین راه کسانی از آنها جدا شدند و ریزش داشتند تا زمانی که به قله قاف رسیدند و یک مرتبه در آتش سوختند، آن آتش عشق ربانی، یعنی به خدا پیوستند. این داستان خود انسان است که در بین راه رسیدن به خدا، عدهای برمیگردند و ریزش دارند و زمانی که خالص شدند به قله میرسند و نیست میشوند و به مقام فنا میرسند.
پس چه باشد عشق، دریای عدم * در شکسته عقل را آنجا قدم
در این حرکت دیگر بحث عقلی مطرح نیست، بحث همان تعبیری است که حضرت امام خمینی(رحمت الله علیه) گفتند: «انسان مثل حيوانات نيست كه يك حدّ حيوانى داشته باشد و تمام بشود. انسان يك حدّ ما فوق حيوانى و يك مراتب ما فوق حيوانى، ما فوق عقل [دارد] تا برسد به مقامى كه نمىتوانيم از آن تعبير كنيم؛ و [از] آن آخرْ مقام مثلًا تعبير مىكنند [به] «فنا»، تعبير مىكنند «كالألُوهِيه» (امام خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۱۸۶). آن مقام، اوج بندگی انسان است.
وی اظهار کرد: اینکه مقام معظم رهبری(دام ظله) این ویژگیها را برای شهید جمهور و همراهانشان برشمردند، این است که نیازهای امروز و فردای ما هستند، ایشان فرمودند آن جوانی که حتی زمان پیروزی انقلاب متولد نشده بود، یا شهید رئیسی ۱۸ ساله و امام جمعه شهید تبریز ۱۶ ساله بودند که انقلاب پیروز شد، این انقلاب که با نفس ربانی یک انسان پاک و یک انسان فانی فیالله شکل گرفت، فردی مانند شهید دستغیب در همین انقلاب به مقام فنا فی الله رسید، شهید اشرفی اصفهانی، شهید مطهری و ... در این انقلاب شهید شدند و به مقام فنا رسیدند؛ آن جوانی که در زمان حال و در همان قافله خدمت به شهادت رسیده است، در زمان انقلاب هنوز متولد نشده بود و این فتح الفتوح انقلاب اسلامی و امام خمینی(رحمت الله علیه) است و عظمت انقلاب اسلامی را میرساند و ما متوجه میشویم که این یک انقلاب الهی است، انقلابی که شاخصه اصلی آن، پرورش انسانهای فانی فی الله و ناب است. حضرت آقا اینها را فرمودند که این نصبالعین همه ما باشد، راه شهدای بزرگ، باز میباشد و راه بسته نشده است. کشور امام زمان(عج) در حقیقت سکویی برای ساخته شدن و پرواز انسانهای بزرگ است.
تولیت حرم مطهر با بیان اینکه قلب خاشع، زبان صادق و عمل صالح، از شاخصهای قرآنی است گفت: این ویژگی و شاخصهها در شهید رئیسی و جمع همراه ایشان و عموم شهدای ما وجود دارد و متوجه این خصلتها در آنها میشویم، همین شهدای حرم مطهر را اگر مشاهده کنید متوجه خواهید شد که آنها گلچین شدند، هر کدام از کسانی که در حرم مطهر به شهادت رسیدند یک ستاره درخشان و دسته گل بودند که به تدریج ساخته شدند و در یک مکان ملکوتی در جوار حضرت امین ولایت، در زمان اذان مغرب و در آن فضای معنوی به خدا پیوستند، که همان مسیر فنا و عشق ربانی است و رنگ خدایی به خود گرفته است.
استاد دانشگاه تهران، در پایان اظهار کرد: اِنشاءالله سعی کنیم همه ما در همین مسیر حرکت و این راه را تمرین کنیم، راه رسیدن به این مسیر، دست خود ما هست، خداوند این توفیق را داده است که ما در فضای معنوی حرم تنفس میکنیم و در اقیانوس لطف رحمت خداوند حرکت میکنیم، چقدر با ارزش میباشد که ما گامها را درست برداریم و مسیر بندگی را صحیح طی کنیم تا به قله ها برسیم. انشاءالله این قابلیت در وجود ما باشد که خداوند ما را بپذیرد و در همین مسیری که بزرگان ما گام برداشتند و به خدا پیوستند، ما نیز گام برداریم.