حجت الاسلام و المسلمین دکتر کلانتری، تصریح کرد: اینکه همه مردم شیعه جمع بشوند و با شخصیت بزرگ و صاحب فضایل بلندی مانند احمدبن موسی علیهماالسلام بیعت کنند، ولی ایشان صادقانه امام حق را به مردم معرفی و خودشان هم با امام رضا علیه السلام بیعت کنند، این یک جنبه از جهاد تبیین است

به مناسبت ایّام وفات حضرت زینب علیهاالسلام و شهادت حضرت حضرت احمدبن موسی الکاظم علیهما‌السلام، پنج‌شنبه ۲۷ دی ۱۴۰۳، مراسم سوگواری با سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین دکتر ابراهیم کلانتری، تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی علیهماالسلام در شبستان امام خمینی(قدس سره) برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل آستان مقدس، حجت الاسلام و المسلمین دکتر کلانتری در این مراسم، ضمن عرض تسلیت وفات بانوی بزرگ اسلام حضرت زینب کبری سلام الله علیها و سالروز شهادت حضرت شاهچراغ علیه السلام، در ابتدای این سخنرانی به جایگاه متعالی حضرت زینب کبری سلام الله علیها در اسلام، اشاره کرد و گفت: این بانوی عظیم الشأن، نقش بزرگی در تاریخ اسلام بر عهده گرفتند، ایشان بزرگترین بازمانده کربلا و شاید بگوییم که بزرگترین مصیبت دیده کربلا هستند؛ در مصیبت بزرگی که در سال شصت و یکم هجری در کربلا رخ داد، آن بانویی که بیشترین مصیبت‌ها را متحمل شدند حضرت زینب(س) بودند، برادر بزرگواری همچون حضرت اباعبدالله الحسین(ع) را پیش چشم ایشان به طرز فجیعی به شهادت رساندند، برادر بزرگوار دیگرشان حضرت ابوالفضل العباس(ع) را آنگونه به شهادت رساندند و هم فرزندان برادر، همه به شهادت رسیدند، بجز حضرت زین العابدین(ع) که در بستر بیماری بودند. پیش چشمان مادر، چندین تن از فرزندان عزیز خود ایشان را به شهادت رساندند، از این مصیبت شاید دیگر بزرگتر وجود نداشته باشد و بعد هم که مسئله اسارت پیش آمد.

وی ادامه داد: حضرت زینب(سلام الله علیها) در حالی که در اوج مصیبت و غم و اندوه به سر می‌بردند، در رأس کاروان اسرا قرار گرفتند، یعنی آن کسی که باید زنان، دختران، خواهران و اطفال سالار شهیدان را که امانت‌های رسول خدا در میان امتش بودند را در میان دیدگان هزاران دشمن مدیریت کنند، آن هم نه در یک شرایط طبیعی، بلکه در بند اسارت و در بدترین شرایط، یعنی آنجایی که دشمنان اهل‌بیت علیهم السلام با همه توان اسیران را تحقیر می‌کنند، بچه‌ها و زنان را شکنجه می‌دهند و با زبان، با تازیانه، با گرسنگی، تشنگی و با هر وسیله‌ای که در دست داشتند به اسرا آسیب می‌رساندند، اما یک نکته برجسته در همین جریان دلخراش کربلا که امروز هم برای ما باید مهم باشد، وجود دارد و آن این است که حادثه کربلا با آن همه تلخی، فشار و آن همه مصیبت‌ها در روز عاشورا به پایان رسید و شاید تلاش دشمن هم این بود که آن را در یک گوشه‌ای از تاریخ دفن بکند تا مردم از این حادثه مطلع نشوند اما موفق نشد.

استاد دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران، با بیان اینکه جهاد تبیین حضرت زینب سلام الله علیها، واقعه عاشورا را در تاریخ ماندگار کرد، گفت: رسالت اصلی حضرت زینب(س) روایتگری حادثه کربلا بود، آن دستگاه ظالمی که آنگونه به صورت وحشیانه فرزندان حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) را به خاک و خون کشید، قطعاً فکر کرده بود که قدرت این را هم دارد که بعدها یاد و نام و خاطره کربلا را هم از ذهن‌ها پاک بکند و نگذارد پیام عاشورا و شهادت مظلومانه فرزندان رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم)، به گوش امت اسلامی برسد؛ اما آن صدایی که بلند و در تاریخ ماندگار شد، جهاد تبیین حضرت زینب سلام الله علیها بود.

وی ادامه داد: از همان لحظه‌ای که کاروان اسرا وارد کوفه می‌شوند، در اوج مظلومیت و در اوج مصیبت‌های روحی، در مقابل سرهای شهدایی که بر سر نیزه هست یک شیرزن شروع به خواندن خطبه می کند و با سخنان صریح و بی‌پرده به افشاگری علیه حکومت بنی امیه می‌پردازد و برای مردم کوفه فاجعه کربلا را با دقت و با بیان جزئیات، تبیین و تشریح می‌کند و توضیح می‌دهد که مردم آگاه باشند که چه اتفاقی در کربلا افتاده است. در کاخ ابن زیاد، سخنرانی و ماهیت ابن زیاد و یزیدیان را برملا می‌کند، فرزند رسول خدا(ص) و شهدای کربلا را معرفی می‌کند، آن ستارگانی را که در کربلا به خاک و خون افتاده‌اند آنها را یکی یکی برای مردم بازگو می‌کند و باز در کاخ یزید همین اتفاق رخ می دهد. آنها به خیال خودشان جمع شده بودند که پیروزی شیطانی خود را جشن بگیرند و در مقابل چشمان اسرا به شادی و پاکوبی بپردازند، اما جهاد تبیین و بیانات روشنگرانه حضرت زینب(سلام الله علیها) باعث شد که برنامه به گونه ای دیگر رقم بخورد و همان کسانی که طرفدار یزید بودند به ناگاه منقلب و واقعیت را متوجه شدند.

وی اظهار کرد: حضرت زینب علیهاالسلام، آن حقیقتی را که در کربلا اتفاق افتاده بود، ذره ذره برای مردم تشریح کردند و بعدها که به مدینه بازگشتند همین مسیر استمرار پیدا کرد و به تبیین فاجعه کربلا پرداختند و همین باعث شد که در تاریخ اسلام حادثه کربلا تا امروز بعد از گذشت ۱۴ قرن، روز به روز و از نسلی به نسلی دیگر استمرار پیدا کند و مردم با آن اتفاقی که در کربلا افتاده است با دقت آشنا بشوند. بعدها هزاران نفر جهادگر در همین عرصه و در وصف این واقعه قلم زدند، شعر گفتند و مرثیه خواندند تا اینکه واقعه کربلا در تاریخ اسلام به یک حادثه برجسته، یک قله، یک نمونه تاریخی و یک اسوه برای مومنان واقعی که می‌خواهند در مقابل ظلم ایستادگی بکنند، تبدیل شد و تا به امروز هم با گذشت قرن‌ها ادامه دارد.

تولیت آستان مقدس در بخش دیگری از سخنانش، با اشاره به فرا رسیدن سالروز شهادت حضرت شاهچراغ علیه السلام، گفت: قطعه ای دیگر از تاریخ و از همین جنس را بیان می‌کنم؛ حضرت احمد بن موسی علیهماالسلام، فرزند ارشد حضرت امام موسی کاظم علیه السلام هستند، یعنی از حضرت امام رضا علیه السلام بزرگتر هستند و از مادر بزرگواری به نام ام احمد علیهاالسلام متولد شدند این بانوی گرامی برجسته‌ترین، متقی‌ترین و از با فضیلت‌ترین همسران امام موسی کاظم علیه السلام بودند که این در تاریخ هم ثبت شده است.

استاد دانشگاه تهران، در ادامه به بیان فضائل حضرت احمدبن موسی پرداخت و گفت: امام موسی کاظم علیه السلام ایشان را بسیار دوست می‌داشتند، یعنی محبوبِ امام بودند، همانگونه که در صلوات خاصه ایشان آمده است که:

بسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ

«اللّهُمّ صَّلِ عَلَی السَیِّدِالسَّاداتِ الأعاظِمِ»، خداوندا درود (رحمت) فرست بر سرور سروران بزرگوار

«أحمَدَ بنِ موُسَی الکاظِمِ، اَلشَّهیِدِالمَظلُومِ»، احمد ابن موسی کاظم، آن شهیدِ مظلوم (آنکه مظلومانه شهید شد)

«الَّذِی کانَ کَریماً جَلیلاً وَرِعاً»، آنکه سخاوتمند، باشکوه و با تقوا بود

«و کانَ أُبُوهُ عَلَیهِ السَّلامُ یُحِبُّهُ وَ یُقَدِّمُهُ»، و پدر بزرگوارش دوستش می‌داشت و او را بر همگان مقدم می داشت.

وی اظهار کرد: علاوه بر این، امام موسی کاظم علیه السلام، ایشان را بر بقیه فرزندان و اهل‌بیت خود مقدم می‌دانستند، «وَ یُقَدِّمُهُ»؛ یعنی یک احترام ویژه‌ای برای ایشان قائل بودند، حضرت احمد بن موسی(ع) یک انسان برجسته‌ای بودند که هم در جلالت قدر به عنوان یک عالم برجسته و هم به عنوان یک انسان بخشنده در مدینه در خاندان موسی بن جعفر علیه السلام معروف بودند. ایشان یک شخصیت کریم و بخشنده هستند، «وَرِعاً»؛ یعنی به لحاظ تقوا و رعایت مسائل دین و ارزش‌های الهی نیز برجسته بودند، یعنی یک انسان شاخص. همه این ویژگی‌ها آن چیزی را که در جامعه تشیّع آن روز در ذهن‌ها تداعی می‌کرد این بود که امامِ بعد از حضرت موسی الکاظم(ع)، حضرت احمد بن موسی علیهماالسلام هستند، مردم اینگونه فکر می‌کردند. شاید این فکر هم به ذهن بیاید که چرا امام موسی کاظم(ع)، ایشان را مقدم و به طور ویژه تجلیل می‌کردند، علت آن واقعاً چه بوده است؟ در جواب باید گفت در زندگی برخی از امامان معصوم علیهم السلام، برای اینکه اذهان را گمراه کنند تا دشمن متوجه نشود که چه کسی امام بعد می‌باشد، گاهی از این کارها هم می‌کردند، چون که هم بنی امیه رصد می‌کردند که ببینند چه کسی امام بعد است تا قبل از اینکه به امامت و خلافت برسند او را از بین ببرند و هم بنی عباس این کار را انجام می‌دادند. امام کاظم علیه السلام هم در دوره بنی عباس بودند، ایشان در زندان هارون الرشید به شهادت رسیدند، این ویژگی‌ها باعث شد که زمانی که امام موسی کاظم علیه السلام به شهادت رسیدند و خبر شهادت ایشان در مدينه منتشر شد، مردم بر در خانه «ام احمد(س)» جمع شدند. آن گاه همراه با احمد بن موسي عليهما السلام به مسجد آمدند و به سبب شخصيت والاي حضرت احمد بن موسي(عليهما السلام) گمان كردند كه پس از شهادت امام موسي كاظم(عليه السلام) وي جانشين و امام است. به همين سبب، با وي بيعت كردند و او نيز از آنها بيعت گرفت. ایشان یک دانشمند و یک عالمِ بزرگ در خاندان عصمت و طهارت علیه السلام بودند پس بر بالاي منبر رفت و خطبه اي در كمال فصاحت و بلاغت بيان كرد و فرمود:

«أيها الناس کما أنکم جميعا في بيعتي فإني في بيعة أخي علي بن موسى الرضا و اعلموا أنه الإمام و الخليفة من بعد أبي و هو ولي‏ الله‏ و الفرض علي و عليکم من الله و رسوله طاعته بکل ما يأمرنا»

«ای مردم، همانطوریکه شما در بیعت من هستید، من نیز در بیعت برادرم علی بن موسی الرضا(علیه السلام) هستم، پس بدانید که او است امام و خلیفه و حجت بعد از پدرم، او است ولی خدا و حجتش از ناحیه خدا و رسولش، بر من و بر همه شما اطاعتش واجب است و هر چه ما را فرمان دهد باید پذیرا باشیم و اطاعت نمائیم»؛ (بحار الأنوار، ج‏۴۸، ص ۳۰۸).

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی، تصریح کرد: در جهان اسلام بیعت معنی داشت، یعنی اگر با کسی دست می‌دادند تا پای خون می‌ایستادند، همانگونه که در قرآن به بیعت رضوان نیز اشاره شده است که مردم با رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) بیعت کردند، اینقدر این بیعت معنی‌دار است که آیاتی از قرآن راجع به آن نازل شده است و خداوند به خاطر این بیعت، وعده پیروزی داده است. در همه تاریخ این رمز پیروزی شیعه است. حضرت احمد بن موسی علیه السلام فرمودند آن کسی که ولی خداست، آن کسی که العروه الوثقی بعد از امام موسی کاظم علیه السلام است، برادرم علی بن موسی الرضا علیه السلام هستند، باید با ایشان بیعت بکنید، بر من و بر شما واجب است از ایشان اطاعت کنیم و ما باید مطیع محض باشیم.

وی اظهار کرد: حضرت احمد بن موسی علیه السلام، آنقدر عظمت داشتند و حرف‌های ایشان برای مردم مدینه حجت بود که همه یک صدا تسلیم شدند و ایشان را همراهی کردند و در خانه حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام جمع شدند و همه با ایشان بیعت نمودند، این یک پیچ تاریخی در وقایع تشیّع و یک آزمون بزرگ است که در عالَم شیعه اتفاق افتاده است؛ عظمت و قدر این کار زمانی مشخص می‌شود که در تاریخ، بعضی از فرزندان ائمه بودند که به ناحق ادعای امامت کرده و مشکل‌ساز شدند، حتی برخی از اصحاب مورد اعتماد ائمه هم این اشتباه را مرتکب شدند، به عنوان مثال یک فردی در یک شهر به عنوان نماینده امام در آنجا بود که وظیفه او جمع‌آوری وجوهات مردم و رساندن آن به امام بود، ولی به ناگاه و در غفلت مردم، خود را امام معرفی می‌کرد و این وجوهات و هزینه‌های مردم را برای خود برمی‌داشت، این اتفاقاتی است که در تاریخ رخ داده است، نمونه دیگر آن بعد از شهادت امام حسن عسکری علیه السلام است که جعفر کذاب یک مرتبه پیدا می‌شود و ادعای امامت می‌کند، ایشان برادر امام حسن عسکری علیه السلام بودند و برای اینکه آن موقعیت دنیایی را تصاحب کند و برای رسیدن به پست دنیا دست به این عمل زدند.

این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: اینکه همه مردم شیعه جمع بشوند و با شخصیت بزرگ و صاحب فضایل بلندی مانند احمدبن موسی علیهماالسلام بیعت کنند، ولی ایشان صادقانه امام حق را به مردم معرفی و خودشان هم با امام رضا علیه السلام بیعت کنند، این یک جنبه از جهاد تبیین است، یعنی آن کار عظیمی که مقام معظم رهبری(مدظله العالی) آن را بیان می‌کنند که حق را تشریح کنید و به مردم برسانید، واقعیت‌ها را به مردم بگویید، به این دلیل است که اگر ذهن مردم با واقعیت‌ها آشنا بشود از دست دشمنان اسلام هیچ کاری ساخته نیست، حربه و سلاح اصلی در دست دشمنان اسلام، جهل و نادانی است، این یک سلاح برنده است نه توپ، موشک و خمپاره‌ها؛ دشمن همیشه از جهل مردم استفاده می‌کند، سوار بر مرکب جهل می‌شوند و کشورها را اشغال می‌کنند، هویت‌ها را از بین می‌برند و مردم را گرفتار تهاجم فرهنگی، معضلات اخلاقی و هزاران بلای دیگر می‌کنند. لذا واقعیت‌ها باید به درستی تشریح بشود.

وی اظهار کرد: حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام، یک دعا در حق برادرشان حضرت احمد بن موسی کاظم علیه السلام کردند و چه زیبا ایشان فرمودند: «همچنان که حق را پنهان نداشته و ضایع نکردید، خداوند در دنیا و آخرت شما را ضایع نگرداند». [بحار الانوار، جلد ۴۸، صفحه ۳۰۸]

دکتر کلانتری گفت: در طول تاریخ، بیش از ۸ هزار امامزاده وجود دارد اما در ایران دو امامزاده واجب التعظیم و جلیل القدر می‌شوند، یک امامزاده می‌شود دومین حرم اهل‌بیت(ع) یعنی حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها و یک امامزاده دیگر هم می‌شود سومین حرم اهل‌بیت(ع) در ایران یعنی حضرت احمد بن موسی الکاظم علیهماالسلام. این دعای حضرت علی بن موسی الرضا در حق برادر است که روز به روز چراغ آن برافروخته‌تر می‌شود. از آن روزی که حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام به امامت رسیدند، حضرت احمدبن موسی علیهماالسلام لحظه به لحظه در کنار برادر و امام خودشان حضور داشتند و بازوی برادر بودند و از ایشان با لقب ابوالفضل امام رضا علیه السلام یاد می‌شود.

وی در پایان اظهار کرد: شاید به ۶۰۰ تا ۷۰۰ سال پیش برمی‌گردد که اینجا قطعاً زیارتگاه اهل دل در ایران اسلامی بوده است. بعد از اینکه قبر مطهر حضرت احمد بن موسی علیهماالسلام شناخته می‌شود، این زیارتگاه هم تا به امروز برقرار بوده است، در تاریخ شیعه داریم که مردم شیراز سه شبانه روز در ایام شهادت حضرت احمدبن موسی علیهماالسلام عزاداری و مرثیه خوانی می‌کردند و در جوار مضجع شریف آن حضرت، تجمع می‌کردند و در رثا و شهادت حضرت احمدبن موسی علیهماالسلام و برادر بزرگوارشان حضرت محمدبن موسی الکاظم علیهماالسلام و حضرت سید علاءالدین حسین علیه السلام، این سه امامزاده بزرگوار و بلافصل به عزاداری می‌پرداختند؛ در گذشته شیراز این عرف را داشتند که ایام شهادت این بزرگواران سه شبانه روز بوده است لذا هم اکنون نیز مراسم بزرگداشت شهادت ایشان، طی این سه شب برگزار می‌شود. شنبه ۲۹ دی ۱۴۰۳، مصادف با ۱۷ رجب، سالروز شهادت حضرت احمد بن موسی علیه السلام است، از روز جمعه این برنامه‌ها شروع می‌شود و طی سه روز این برنامه‌ها استمرار پیدا خواهد کرد. اِن‌شاءالله خداوند به ما توفیق بدهد تا بتوانیم با نیت خالص و همه‌ی توان، هم به این آستان مقدس خدمت کنیم و هم استفاده معنوی از محضر اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم السلام داشته باشیم.